Meer groen op en rond het kanaal, dat is wat de Brusselaars verwachten en wat de leefbaarheid van de omgeving, het klimaat en de biodiversiteit ten goede zou komen.
De huidige transformatie van de kanaalzone is een kans om tegemoet te komen aan de verwachtingen van burgers die een groenere en duurzamere stad willen.

De huidige reflectie over het herwaarderen van dit gebied via het Kanaalplan, het BKP (Beeldkwaliteitsplan voor de publieke ruimte), CRU’s (Stadsvernieuwingscontracten), RPA’s (Richtplannen van aanleg) en duurzame wijkcontracten is een unieke kans om ervoor te zorgen dat in deze zone, waar water al aanwezig is, de natuur volledig in toekomstige ontwikkelingsprojecten wordt geïntegreerd. Dat draagt ook bij aan de visuele identiteit van het hele grondgebied.

Tijdens periodes met hittegolven zoals we die de voorbije zomers hebben meegemaakt, zou de vergroening van de kanaalomgeving en waterbeheer op het perceel een efficiënte manier zijn om hitte-eilanden tegen te gaan, vooral in het dichtbevolkte centrale deel van Brussel, Sint-Jans-Molenbeek en Anderlecht. Die wijken vormen immers een risico door de vele mineralen (asfalt, beton, enz.) die warmte vasthouden en zo verantwoordelijk zijn voor grote temperatuurstijgingen in de zomer.

Het kanaal is van nature een waterbiotoop met een rijke en gevarieerde fauna en flora. Als de bedding vrij blijft van hindernissen speelt het kanaal ook een cruciale rol als ecologische corridor waarlangs dier- en plantensoorten zich van het ene stuk natuur naar het andere kunnen verplaatsen om er zich te nestelen, zich voort te planten en zich te voeden. Aangezien het kanaal tussen Antwerpen en Charleroi ononderbroken is, gaat die ecologische continuïteit veel verder dan het grondgebied van Brussel. Uiteindelijk verbindt het kanaal de oevers van de Schelde met de plateaus van Henegouwen.

Door de kanaaloevers en wegbermen systematisch laat op het seizoen te maaien, zou het landschap er niet alleen mooier uitzien maar zouden er ook meer planten bloeien en vrucht dragen en dus een diverse fauna aantrekken. De oevers zijn vaak van steen of beton, maar ook daar kan de natuur op sommige plaatsen opnieuw haar plaats krijgen in de vorm van beplanting op kokosmatten of kleine drijvende eilandjes... wat ook de vijftien vissoorten in het kanaal ten goede zou komen.

Door de bedrijfsterreinen langs het kanaal - voornamelijk in het noorden en zuiden van het Gewest - ecologisch te beheren kunnen kort gemaaide gazons en exotische hagen eenvoudig worden omgetoverd tot bloemrijke graslanden en veilige havens voor biodiversiteit. Op grotere terreinen kan gemakkelijk een vijver worden aangelegd. Bedrijven die nu al werk maken van een ecologisch beheer, bevestigen dat dat niet alleen perfect aansluit bij hun activiteit, maar ook zeer gewaardeerd wordt door hun werknemers en dat het goed is voor hun imago. Het is ook goedkoper dan klassiek beheer omdat er minder onderhoud nodig is.

Wat stadswijken en privépercelen betreft, zou de aanplant van klimplanten, het vergroenen van straten, innovatief regenwaterbeheer en de vergroening van balkons en van de binnenplaatsen van woonblokken kunnen zorgen voor frissere lucht en een mooiere stad.

De nieuwe gebouwen die her en der langs het kanaal opduiken, zouden ‘levende’ voorbeeldgebouwen kunnen worden door ze bijvoorbeeld te voorzien van neststenen, groendaken en geveltuinen, waterbeheer op het perceel en andere compenserende ingrepen voor de natuur. Als die goed bestudeerd en uitgevoerd worden, kunnen ze de biodiversiteit ondersteunen in plaats van ze te verdringen.

Deze reflectie over de ecologische rol van het kanaal is al enkele jaren bezig onder impuls van verenigingen die samenwerken binnen de werkgroep Kanaal - ecologische corridor. In 2018 en 2019 werden dankzij de steun van Leefmilieu Brussel in het kader van het Natuurplan bedrijven en omwonenden bij dit proces betrokken en werden verschillende acties opgestart.

Bedrijven, gemeenschappen, scholen en particulieren die iets willen doen voor de natuur in de kanaalzone zijn van harte welkom om ons te contacteren voor aanvullende informatie of om een beroep te doen op de expertise van de projectpartners. In sommige gevallen kunnen ze zelfs rekenen op het bezoek van een expert voor een diagnose en advies.

Alle informatie over dit onderwerp staat samen op één website:
www.zennekanaal.be

Met meer groen in de omgeving van het kanaal zou Brussel haar status als groene hoofdstad alle eer aandoen. Zo kunnen we in de toekomst de vruchten plukken van het groene erfgoed uit het verleden.

‘Het kanaal - een ecologische corridor in hartje Brussel’ is een project geleid door Grenzeloze Schelde en zijn werkgroep ‘Water in de Stad’, gesteund door Leefmilieu Brussel in het kader van de oproep ‘Natuur in de Stad’ en georganiseerd met de expertise en medewerking van Natagora, Natagora Bruxelles, Natuurpunt Brussel, Brussel Natuur, Bral, Coördinatie Zenne, De Groene Wandeling van Neder-over-Heembeek, het collectief ‘t Rad, de LRBPO, la Ferme Nos Pilifs, het Brussels collectief de Bûûmplanters, Écorce en 21 Solutions.