 |
Natuur in de stad: relaas en stof tot verder nadenken
Eind november 2023 organiseerde Perspective.Brussels een conferentie over natuur in de stad1. Het was een gelegenheid om na te denken over de plaats die we de natuur willen geven in dichtbebouwde steden zoals Brussel.  |
| © Nature for Society future |
De eerste vraag die we ons moeten stellen, is: wat is onze plaats in de natuur en, daarbij aansluitend, hoe verhouden wij ons tot het leven rondom ons? Een op het eerste gezicht misschien filosofische vraag maar ze is van wezenlijk belang als we willen nadenken over de plaats van de natuur, in de stad maar ook daarbuiten. De mens heeft zich altijd in nauw contact met andere levende wezens ontwikkeld. Hoewel die band de jongste jaren verloren lijkt te gaan, hangt ons eigen overleven af van die interactie. Maar hoe kunnen we de natuur en andere levende wezens begrijpen en waarderen als we onze band daarmee steeds verder doorknippen?
Een tweede vraag daarbij, die ongetwijfeld nog belangrijker is: wat verstaan we juist onder natuur? Begrijpt iedereen hetzelfde als het gaat over de natuur? Perspective heeft deze vraag al gesteld in zijn Focus Is Brussel een groene stad?, maar is groen per se synoniem van natuur? En wat is het nettoresultaat voor de natuur, als er enerzijds braakliggende terreinen met hoog ecologisch potentieel worden ontwikkeld maar tegelijk bomen van tientallen jaren oud worden gekapt? Als alle kieren en gaten in nieuwe gebouwen worden dichtgemaakt, er ondanks alles nog steeds meer verhard wordt, en er tegelijk jonge bomen worden geplant, nestkastjes worden geplaatst en andere beschutte plekken voor flora en fauna worden gecreëerd? Wat is het netto-effect van bodemverharding enerzijds, terwijl men anderzijds op sommige plaatsen wel opnieuw waterlopen in open lucht laat stromen...?
Het is moeilijk om een exacte balans op te maken, maar los van de cijfers kan er nog een derde punt worden gemaakt: dat van de drang van de mens om steeds maar te willen ingrijpen in de natuur. We hebben het nog steeds over het ontwikkelen van ruimte voor natuur en het beheren van het milieu, vaak met het onderliggende idee dat wij beter dan de natuur weten wat goed is. Maar stilaan keert het tij en probeert men de natuur juist te ontzien, er inspiratie uit te putten, steden te laten ‘verwilderen’ en stadsbewoners meer spontane vormen van natuur te laten herontdekken. Op de natuur gebaseerde oplossingen zijn vaak trouwens goedkoper en weerbaarder.
Zo bekeken vormen steden dus een enorm potentieel voor natuur en al wat leeft, omdat ze een breed scala aan ecologische structuren bieden (groene, blauwe, verharde, begroeide ruimte, enzovoort) en omdat er een enorme dynamiek heerst. Zelfs bebouwde percelen en wijken kunnen, mits een aantal voorzorgsmaatregelen, interessant zijn voor bepaalde types flora en fauna3.
© MaisonEcoHuis | https://maisonecohuis.be/?page_id=2852 (FR)
1 https://perspective.brussels/nl/nieuws/de-natuur-doet-de-mens-maakt
2 https://www.worldbank.org/en/topic/urbandevelopment/overview (EN)
3 Bekijk het Cahier Habitant Vivant op https://bisa.brussels/sites/default/files/publication/documents/Focus-56v5_NL.pdf
