 |
Nieuws over de zwaluwen aan het kanaal
 |
| Oeverzwaluw op de oeverwand © E. Etienne |
 |
| Nestkasten © Ch. Carels |
 |
| Inventarisatie |
De terugkeer van de oeverzwaluw in Brussel
In maart 2021 was het bijna 40 jaar geleden dat er nog nestelende oeverzwaluwen werden waargenomen in het Brusselse Gewest. Het Zeekanaal Brussel-Schelde doet dienst als migratiecorridor voor tientallen zwaluwen die elk jaar, na overwintering in Afrika, terugkeren naar een voormalige zandgroeve in Zemst. De vogels nestelen in kolonies, in gangen die gegraven zijn in de losse grond van rivieroevers en zandgroeven. Langs het kanaal werd er een dubbele nestkast met bijna 70 kunstmatige gangen geïnstalleerd.
Een ‘playback’-systeem in een van de kasten, dat de roep en zang van deze kleine zwaluwsoort met zijn bruine en witte verenkleed reproduceert, trok meteen een paar koppels aan. Ze bouwden hun nesten echter niet in de kasten, maar in kleine afwateringsgaten in de oevermuur! In juni 2023 werd op initiatief van de Haven van Brussel een inventarisatie georganiseerd met een aantal ornithologen, per boot. Daarbij werd vastgesteld dat 35 afwateringsgaten tussen de Heembeekkaai en de gewestgrens (van de 72 potentiële gaten2) bezet waren door broedparen. Dat is drie keer meer dan in 2021! Maar (en dit was een kleine teleurstelling), net als in 2021 en 2022 werd geen van de kunstmatige galerijen in de nestkasten gebruikt.
Hoe kunnen we dit gebrek aan belangstelling voor deze nestkasten verklaren, hoewel het oorspronkelijke model zijn waarde al bewees in Engeland? Het lijkt erop dat de zwaluwen een nabijgelegen locatie, die hen natuurlijker lijkt, verkiezen boven kunstmatige nestkasten. Maar als een pionierspaar zou nestelen in een van de galerijen van de nestkasten, zouden andere zwaluwen zeker kunnen volgen. Duimen dat dat dit voorjaar gebeurt.
Een groeiende kolonie huiszwaluwen
 |
| Huiszwaluw © E. Etienne |
 |
| Kunstnesten plaatsen |
Het idee achter het project was om deze grote kolonie nieuwe nestgelegenheden te geven aan een nabijgelegen gebouw met dezelfde kenmerken, om de populatie huiszwaluwen in de omgeving te vergroten. De keuze viel op het industriële gebouw van de voormalige Meudon-brouwerijen in Neder-Over-Heembeek, gelegen op de andere oever van het kanaal en sinds enkele jaren in gebruik door de organisatie Silo. In maart 2021 werden zestig kunstnesten aan het gebouw bevestigd, onder de overhang van een gevel die uitkijkt op het kanaal. Ook hier werd een ‘playback’-systeem geïnstalleerd om de zwaluwen aan te trekken.
Ondanks de voorzorgsmaatregelen met betrekking tot de keuze van het gebouw, slaagden de kunstnesten er in 2021 en 2022 niet in om zwaluwen aan te trekken. In mei 2023, na de aankomst van de eerste groepen zwaluwen, bleven de nesten opnieuw hopeloos leeg. Begin juni nestelde er echter een koppel, snel gevolgd door andere zwaluwen. Uiteindelijk hebben zo'n 38 broedparen de kunstnesten bezet in de zomer van 2023!
Terwijl u deze tekst leest, keren de zwaluwen terug van het Afrikaanse continent om hun zomerverblijf in onze streken te vestigen. Laten we hopen dat velen van hen halt houden en nestelen langs het kanaal, een ecologische corridor in het hart van Brussel.
Meer weten: artikel van Aves-Natagora (FR)
1 Deze twee projecten zijn het resultaat van een partnerschap tussen verschillende belanghebbenden: Ferme Nos Pilifs, Cap48, Stichting Pairi Daiza, Genzeloze Schelde, het Brussels Gewest, de Werkgroep Zwaluwen van Natagora, de Haven van Brussel en Silo.
2 Deze galerijen zijn met verf genummerd door de Haven van Brussel om het gemakkelijker te maken de oeverzwaluwen langs het kanaal te volgen en te beschermen.
