| |
Het Beeldkwaliteitsplan: nieuwe aanbevelingen
voor de vergroening van de waterkant
Naast zijn traditionele functies (goederenvervoer, opvangbekken voor regenwater, enz.) kan het kanaal ook een rol spelen ten gunste van de biodiversiteit als aquatisch biotoop en als ecologische corridor die de verplaatsing van verschillende dier- en plantensoorten mogelijk maakt. In de sterk verstedelijkte gebieden die het kanaal in het Brusselse Gewest doorkruist, wordt dit potentieel vooralsnog te beperkt benut omwille van het huidige tekort aan of het geheel ontbreken van vegetatie langs de oevers van de waterweg.
Het addendum bij het Beeldkwaliteitsplan (BKP), getiteld "Verlaging en vergroening van de kades", werd afgelopen najaar afgerond. Haar nieuwe aanbevelingen vullen het bestaande BKP aan. Ze zijn erop gericht om de voormelde tekortkomingen in deze gebieden langs de waterkant te verbeteren, zowel uit ecologisch als uit landschappelijk oogpunt. Ter herinnering: het BKP, dat in maart 2019 werd goedgekeurd door de Brusselse gewestregering en wordt aangestuurd door perspective.brussels, wil aan de hand van een reeks ambities en aanbevelingen richting geven aan de huidige en toekomstige projecten van publieke en open ruimten (sommige privé). Hierdoor kan het kanaalgebied in de toekomst op landschappelijk en stedenbouwkundig vlak een eigen identiteit en samenhang vertonen.
 |
| Kade langs het Koninklijk Domein in Laken |
Tot deze ruimten behoren de kades en de oevers langs het kanaal, waarop dit addendum is toegespitst. Het addendum vat de potenties samen uit een haalbaarheidsstudie over de verlaging en de vergroening van bepaalde kades, de creatie van plasbermen, groeneilanden en het naturaliseren van de oevers. De zones met potentieel liggen verspreid langs het kanaal, gaande van de Aakaai in Anderlecht tot de Vaartdijk in Haren, passerend langs plekken zoals het Schipperijdok, de Ninoofsepoort, het Becodok en de kade grenzend aan het Koninklijk Domein in Laken.
Verlagen en vergroenen van de kades om te profiteren van de waterweg
 |
| © perspective.brussels |
In het geval van de 'voor het publiek toegankelijke kades' moeten dergelijke verlagingen het mogelijk maken om kalme publieke ruimten te voorzien, geïsoleerd van het wegverkeer, om ruimte te bieden aan recreatieve en stedelijke activiteiten in een rustige maar ook groene omgeving dichtbij de waterweg. Voor wat de vergroening betreft, worden - afhankelijk van de beschikbare ruimte, van het gebruik van de kade (met of zonder fietspad) en het al dan niet aanwezig zijn van treden - verschillende opties voorgesteld: groenzones van 1 m breed en ten minste 4 m lang met lage beplanting met een verscheidenheid aan planten; groenzones van 2 m breed en ten minste 6 m lang met boombeplanting in bosjes; en trapvormige kadeverlagingen met een aanplanting van bomen in onregelmatige bosjes, al dan niet vergezeld van groen ingevulde treden (beplant met grassen en/of vaste planten).
Diversifiëren van de biotopen langs het kanaal
 |
Plasberm, kanaal Brussel-Charleroi (Lot)
© Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek |
 |
Groeneiland, Saint-Martinkanaal (Parijs)
© natureandus.org
|
Hier gaat het om het vernatuurlijken van de oevers en de nabije waterstrook. Dit heeft als hoofddoel de ecologische rol van het kanaal in Brussel op rechtstreekse wijze te versterken. Verschillende soorten ingrepen moeten het mogelijk maken om de biotopen te diversifiëren en aldus de biodiversiteit te doen toenemen, maar ook om de kwaliteit van het water te verbeteren. Dit laatste kan mogelijk gemaakt worden dankzij het zuiverend vermogen van bepaalde planten (iris, riet, enz.).
Op de oevers dient een gedifferentieerd groenbeheer (b.v. laat maaien) worden overwogen. In de strook water langs de oevers en de kademuren kan op verschillende plaatsen nieuwe natuur worden aangelegd met semi-aquatische planten (riet, irissen, enz.) en waterplanten. Begroeide plasbermen kunnen bijvoorbeeld een rustige zone voor watervogels, vissen of amfibieën bieden. Op het water, langs de kades, wordt ook de plaatsing van drijvende groeneilanden op verschillende plaatsen aanbevolen (in varierende breedtes en niet hinderend voor de commerciele scheepvaart). De aanwezigheid van deze aquatische en semi-aquatische vegetatie, die thans quasi onbestaande is langs het kanaal in Brussel, zou de aan het water gebonden fauna in staat stellen om zich uitbundiger en gevarieerder te ontwikkelen.
© perspective.brussels
Geïntegreerd beheer van regenwater
 |
| © perspective.brussels |
Bij hevige regenval stroomt het water van de collectoren langs het kanaal vaak over in het kanaal, waardoor er plaatselijk waterverontreiniging optreedt. Eén manier om deze ongewenste lozingen tegen te gaan is de stroom van regenwater - naar dezelfde collectoren waarlangs ons afvalwater wordt getransporteerd - te beperken, zodat deze niet overlopen. Dit kan bijvoorbeeld via de toepassing van regenwaterinfiltratiezones. Voor de verlaagde kades worden daartoe in het addendum van het BKP waterdoorlaatbare zones aanbevolen waar het water tot een voldoende diepte in de grond kan insijpelen. Om een oververzadiging van de bodem te voorkomen, wordt een systeem aanbevolen om een teveel aan regenwater in het kanaal af te voeren.
Laten we hopen dat al deze aanbevelingen in de niet al te verre toekomst uitgevoerd kunnen worden om bij te dragen aan de verbetering van het ecologische potentieel van het kanaal, maar ook van de leefomgeving van de mensen die er dagelijks gebruik van maken.
Voor verdere informatie:
https://perspective.brussels/sites/default/
files/poles/201113_addendum_bkp_nl.pdf
Grenzeloze Schelde, oktober 2021
In samenwerking met perspective.brussels,
de Haven van Brussel en Brussel Leefmilieu
|
|
