Kanaal ecologische corridor | Newsletter 05 | maart 2021 | ||||||||||||
Natuurherstel op de kanaaloevers stroomafwaarts
en stroomopwaarts van Brussel
Diverse voorbeelden in het Vlaams Gewest Tussen 2002 en 2007 heeft het Vlaams Gewest op 5 km van de gewestgrens, in een gebied dat zich uitstrekt over 2 km tussen de Verbrande Brug en de brug van Humbeek-Sas, de rechter- en linkeroever van het zeekanaal Brussel-Schelde op een natuurlijke manier heraangelegd. Ook stroomopwaarts van Brussel, in Lot aan het kanaal Charleroi-Brussel, werd een zone heraangelegd met ruimte voor natuur. In beide voorbeelden werd een voorberm aangelegd, waardoor er tussen het kanaal en de oever een smalle, ondiepe strook water kon ontstaan, die (net als de voorberm) beschermd blijft tegen golven veroorzaakt door de scheepvaart, zodat fauna en flora zich daar ongestoord kunnen ontwikkelen. Sommige van die voorbermen zijn gemaakt van stenen waartussen vegetatie kan opschieten. Tussen het kanaal en de niet-verstoorde zone zijn op regelmatige afstanden verbindingen aangebracht zodat aquatische fauna zich kan verplaatsen via buizen of andere voorzieningen.
Zone 4a, Grimbergen © Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek - INBO Wat is de impact op de biodiversiteit? In 2017 publiceerde het INBO (Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek) een rapport van een studie naar de impact op de biodiversiteit van de ingrepen in de bermen en voorbermen. Er werd gekeken naar zowel de ontwikkeling van oevervegetatie als de ontwikkeling van het visbestand. Voor de ontwikkeling van de plantengroei laten de resultaten een verschillend beeld zien: sommige zones zijn grotendeels ingepalmd door wilgen, op andere plaatsen overheerst vooral riet, en dan zijn er ten slotte plekken waar zich een meer gevarieerde vegetatie heeft ontwikkeld. Wat de vispopulaties betreft, zijn de resultaten positief, vooral voor de meest gevoelige soorten. Er werden 23 verschillende vissoorten geïnventariseerd, die in deze zones de nodige rust vinden om zich te ontwikkelen en voort te planten.
Ten slotte mogen ook de positieve effecten van deze oevervegetatie op de waterkwaliteit van het kanaal niet onvermeld blijven. Verschillende semi-aquatische planten, zoals riet, gele lis en lisdodde kunnen biologisch afbreekbare maar ook chemische vervuiling zoals stikstof, zware metalen, fosfaten,... uit het water zuiveren. Die soorten zorgen ook voor een hogere zuurstofconcentratie in het water, wat cruciaal is voor vissen en vele macro-invertebraten. Hoewel de chemische en fysische kwaliteit van het kanaalwater over het algemeen goed is, blijft het effect van die planten belangrijk omdat het kanaal nog steeds te kampen heeft met ernstige puntvervuiling, vooral wanneer bij hevige regenval de overstort van bepaalde afvalwatercollectoren wordt geloosd. Mogelijkheden in het Brussels Gewest? De mogelijkheden voor zulke ingrepen in het Brussels Gewest zijn uiteraard beperkt. Verschillende stukken van het kanaal zijn immers al heel smal en moeten behouden blijven voor de doorvaart van de schepen. Ook het laden en lossen van materialen neemt een aanzienlijk deel van de kanaaloevers in beslag. In het stadscentrum, waar de loodrechte stenen oevers metershoog zijn en waar de kanaalomgeving sterk verstedelijkt is, lijkt een heraanleg van de oevers aartsmoeilijk en zelfs onrealistisch.
Grenzeloze Schelde, maart 2021 Bron: Ecologische opvolging van plasbermen langs het Kanaal Brussel-Schelde, het Kanaal Charleroi-Brussel en het Kanaal Leuven-Dijle, Instituut natuur- en bosonderzoek, 2017 https://www.vlaanderen.be/publicaties/ecologische-opvolging-van-plasbermen-langs-het-kanaal-brussel-schelde-het-kanaal-charleroi-brussel-en-het-kanaal-leuven-dijle |
||||||||||||
|