|
De waterzuivering in het West-Henegouwen begon intussen meer
dan 25 jaar geleden. Hét moment dus om de balans op te maken
van de waterzuivering en de waterkwaliteit én om de betrokken
personen hierover te informeren. Grenzeloze
Schelde (GS) en haar werkgroep 'Rivierontmoetingen'
hebben het Waalse Gewest, de intercommunale IPALLE en Inter-Environnement
Wallonie op 2 mei 2007
dan ook uitgenodigd om hun standpunten op tafel te leggen.
Onder een stralende zon scheepten we in voor een tocht op
de Bovenschelde met aan boord een veertigtal personen die
positief op onze uitnodiging
hadden gereageerd.
Hieronder het verslag van deze dag in tekst en foto’s…
De Schelde in Doornik: de Pont des Trous bedreigd
De boottocht ging van start ter hoogte van de Pont
des Trous in Doornik, het zou dan ook ongepast
zijn om hier niet even een paar woorden aan te wijden. Benoît
Dochy, groot promotor van zijn stad, gaf ons
dan ook een snelcursus geschiedenis over de oorsprong, de
functie en de onzekere toekomst van deze mooie militaire brug.
In het kader van de verbinding Seine-Schelde moeten nu ook
schepen van meer dan 2000 ton op de Schelde kunnen varen.
Gezien de hoogte en de breedte van de centrale boog van de
brug, is dit zonder grote aanpassingen ondenkbaar. Er bestaan
verschillende mogelijkheden, de ene al meer omstreden dan
de andere. De opties zijn: de afbraak van de bogen, wijzigingen
naar de romaanse stijl, wijzigingen naar de gotische stijl,
omleiding via een nieuw kanaal, een loopbrug van hedendaagse
makelij.
Voor de volledige tekst 'De Schelde in Doornik', klik
hier (Franstalig).
Collectieve
waterzuivering in West-Henegouwen
De intercommunale IPALLE
ijvert dagelijks voor een beter leefmilieu in haar regio.
Op het vlak van water is zij verantwoordelijk voor de zuivering
van het afvalwater van duizenden inwoners
en dit door middel van een dertigtal waterzuiveringsinstallaties
van verschillende omvang verspreid over het werkingsgebied.
De belangrijkste installatie is die van Moeskroen met een
capaciteit van 100 000 inwoner-equivalenten (IE), terwijl
de kleinste slechts een capaciteit hebben van 250 IE. Deze
collectieve installaties hebben collectoren nodig om het afvalwater
van de riolen naar hun behandelingsplaats te transporteren.
West-Henegouwen, dat in het begin een achterstand had ten
opzichte van de andere regio's op het vlak van waterzuivering,
heeft deze snel ingehaald met behulp van zijn intercommunale.
Tijdens de infoavond, gaven Gonzague
Delbar (Algemeen Directeur van IPALLE), Jean-Michel
Delcambe (Directeur van de Werken en het Patrimonium
van IPALLE) een gedetailleerd overzicht van 25 jaar investeringen
door IPALLE voor de waterzuivering in West-Henegouwen.
Voor de volledige presentatie van de acties van IPALLE,
klik
hier (Franstalig).
Voor meer informatie omtrent de collectieve waterzuivering,
klikt u door naar de
site van IPALLE.
Het zuiveren van het water op zich is al een positieve stap
voor het leefmilieu. Zuiveren en tegelijkertijd aandacht besteden
aan de andere aspecten van het
leefmilieu, zoals het rationeel water- en
energieverbruik of de landschappelijke integratie is een dubbele
positieve stap. Dit is dan ook wat Gonzague Delbar en Jean-Michel
Delcambe ons vertellen aan de hand van enkele voorbeelden
van rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI) in de omgeving:
- Energierecuperatie
- Het hoogteverschil tussen het lozingspunt van het gezuiverde
water en het niveau van de rivier kan worden gebruikt om
energie op te wekken voor de werking van de zuiveringsinstallatie.
- Op het terrein van de RWZI van Moeskroen werd een drukstation
(gas) geplaatst met opwaardering en recuperatie van elektrische
energie. De geproduceerde elektriciteit wordt op het hoogspanningsnetwerk
geplaatst en verbruikt door de waterzuiveringsinstallatie,
wat overblijft wordt teruggestuurd naar het netwerk van
elektriciteitsleverancier.
- In bepaalde gevallen laat de behandeling van slib - afkomstig
uit de biologische bekkens - de productie van biogas toe.
Het geproduceerde gas kan zo een deel van de energiebehoeften
van de installatie dekken. Dit is het geval voor de RWZI
van Leuze-en-Hainaut in het Denderbekken.
- Rationeel watergebruik
- In de RWZI’s van Froyennes en van Moeskroen wordt
het gezuiverde water na behandeling door filtratie hergebruikt
in het hele dienstwatercircuit.
- Landschappelijke
integratie
- De RWZI van Froyennes werd, rekening
houdend met haar landschappelijke integratie in de Scheldevallei,
ontworpen met ondergrondse installaties en een sobere infrastructuur.
- De landschapsvijver op het terrein van Moeskroen wordt
gevoed met gezuiverd water.
Voor de tekst van de verklaring over
het leefmilieu van IPALLE, klik
hier.
Autonome waterzuivering
Naast de intensieve collectieve waterzuiveringstechnieken, bestaan
er ook extensieve waterzuiveringstechnieken,
zij het vaak minder gekend. Nochtans is deze aanpak, zoals ons
werd aangetoond door Marie Cors,
verantwoordelijke water bij Inter-Environnement
Wallonie, zeer interessant en bijzonder geschikt
in landelijk gebied waar het plaatsen van collectoren omwille
van de afstanden bemoeilijkt wordt. Er bestaan diverse technieken
- allen geïnspireerd op natuurlijke processen, waaronder het
plaatsen van filters voor horizontale of verticale afvloeiing,
waterlagunes met microphyten of de combinatie van filters en
lagunes.
Deze familie van extensieve autonome technieken is de enige
die voor 100% haar conformiteit met de lozingsnormen heeft aangetoond.
Uit een campagne op het terrein, uitgevoerd door het Waalse
Gewest om de conformiteit van de
autonome systemen na te gaan, blijkt dan in
het geval van andere individuele zuiveringstechnieken zoals
de sceptische putten met geactiveerd slib, oxidatiebed of dompelschijf,
slechts 23% van de actieve installaties conform waren, met als
voornaamste oorzaak een gebrek aan onderhoud.
In Wallonië leeft 11,9% van de bevolking in een gebied
waar autonome waterzuivering wordt toegepast. Op 1
januari 2007 werden nieuwe
verplichtingen ingevoerd, met name de onmiddellijke
plaatsing van een individueel waterzuiveringssysteem bij nieuwbouw,
bij verbouwingen waaruit een grotere vuilvracht ontstaat of
bij woningen gelegen in prioritair kwetsbaar gebied.
Marie Cors legde eveneens de vinger op een vaak vergeten aspect:
de PREVENTIE. Nochtans
vermeld de Europese Kaderrichtlijn Water dit principe zwart
op wit ‘de lidstaten passen de maatregelen toe die nodig
zijn om de achteruitgang van de kwaliteit van alle oppervlaktewaterlichamen
te voorkomen…’ De uitdrukking die hier geldt, is
dus ‘Beter voorkomen dan
genezen’. Wij moeten ons verspillend en
vervuilend gedrag aanpassen.
Voor de volledige presentatie ‘De zuivering van ons
afvalwater: extensieve technieken’, klik
hier (Franstalig).
De rol van het Waalse Gewest in
deze materie…
Ondanks de belangrijke investeringen van de laatste jaren is
de achterstand van het Waalse Gewest op gebied van waterzuivering
nog groot ten opzichte van de door de Europese Unie opgelegde
verplichtingen en termijnen. Bovendien zijn de diffuse lozingen,
voornamelijk afkomstig vanuit de landbouw, schering en inslag.
Dit is althans wat de resultaten van het oppervlaktewatermeetnet
ingericht door het Gewest uitwijzen.
De Direction Générale des Ressources Naturelles
et de l‘Environnement (DGRNE)
van het Waalse Gewest is belast met het beheer van dit netwerk
en het was Dominique Wyllock
van de Afdeling Water, Cel ‘Netwerken’ die ons de
methodes van de toegepaste maatregelen en bekomen resultaten
heeft uitgelegd.
In het Waalse Gewest wordt de fysico-chemische toestand van
de oppervlaktewateren gemeten aan de hand van de bruikbaarheidsindex
van het water voor het biologisch leven . Deze worden berekend
met behulp van het evaluatiesysteem voor de waterkwaliteit (SEQ
-eau), voor verschillende types van kwaliteitscomponenten (nitraten,
verzuring, eutrofiëring …) en dit aan de hand van
een aantal parameters gemeten over het geheel van de meetstations
voor oppervlaktewaterkwaliteit.
In het Schelde-Leiebekken zijn de resultaten niet bijzonder:
slechts zeer weinig waterlopen hebben een voldoende fysico-chemische
kwaliteit en de biologische kwaliteit is ook verre van optimaal.
Voor de kaarten en gegevens van de ‘Bewaking van de
waterkwaliteit van het Schelde-Leiebekken’, klik
hier. (Franstalig)
Bertrand Nuttens,
de verantwoordelijke water van het kabinet
van minister Benoît Lutgen heeft ons ‘s
avonds vervoegd voor een toelichting over de doelstellingen
en acties gevoerd door het Waalse Gewest voor een duurzaam beheer
van de watervoorraden,.
Na een algemene presentatie van de principes van de Europese
Kaderrichtlijn Water, die het actueel beheer in het Waalse Gewest
bepalen, vertelt hij ons over de verschillende investeringsprogramma’s
voor collectieve en individuele waterzuivering evenals over
de nieuwe bepalingen die van kracht werden op 1
januari 2007.
Deze nieuwe maatregelen betreffen voornamelijk de autonome waterzuivering.
Zij schrappen de verplichting tot een standaardisering tegen
2009 ten voordele van acties in zwemzones, waterwinning waterwingebieden
en risicowaterlichamen. In dat opzicht zijn bij de verschillende
intercommunales gebiedsstudies bezig om het (de) waterzuiveringssyte(e)m(en)
aangepast aan de realiteit van het terrein te bepalen. Deze
studies laten ook toe de PASH (autonome individuele of autonome
gegroepeerde waterzuiveringssystemen die overgaan naar collectieve
zuivering) te bepalen en de termijn voor de standaardisering
vast te leggen. Deze maatregelen werden genomen om de beste
verhouding tussen de doelstellingen op het vlak van leefmilieu
en de investeringen te bepalen.
Voor de presentatie ‘Voor een duurzaam waterbeheer
in het Brussels Gewest’, klik
hier. (Franstalig)
Conclusie
Ondanks de reeds gedane inspanningen, heeft het Waalse Gewest
nog veel werk teneinde te kunnen voldoen aan de eisen van de
Kaderrichtlijn Water. Deze gebreken liggen momenteel aan de
basis van een geschil tussen de Europese Commissie en België.
De situatie zou moeten verbeteren met de investeringsprogramma’s
die werden uitgewerkt door de Société Publique
de Gestion des eaux (SPGE). Deze moeten toelaten om ten eerste
de bouw van de publieke waterzuiveringsinstallaties
af te werken opdat tegen 2010 het afvalwater van 88 % van de
bevolking zou kunnen worden behandeld, ten tweede de waterzuiveringsinstallaties
in overeenstemming te brengen voor dewelke de behandeling van
stikstof en fosfor nog niet operationeel is en ten derde het
lozingsgehalte te verbeteren, opdat het collectorennetwerk tegen
2015 het hele Waalse territorium zou kunnen dekken.
Andere pistes, zoals het bevoorrechten van de extensieve
zuiveringstechnieken in landelijk gebied en
de actieve strijd tegen de diffuse
lozingen, mogen echter ook niet worden verwaarloosd
of vergeten. Alle inspanningen in de goede richting kunnen onze
waterlopen redden. De overheid dient absoluut actie te ondernemen,
maar dit moet gepaard gaan met een algemene bewustmaking: elke
burger moet beseffen dat zijn dagelijkse daden een impact hebben
op het leefmilieu en moet in functie daarvan handelen …
beter voorkomen dan genezen!
Wij hopen binnen een aantal jaar de balans te kunnen opmaken
met niets dan goede en bemoedigende resultaten …
| |
|