Deltaprogramma 2015:
een nieuw Deltaplan voor de 21ste eeuw

De beslissingen om de waterveiligheid
en de leefbaarheid in Nederland te garanderen


Op 16 september 2014 stuurde de Nederlandse minister van Infrastructuur en Milieu Melanie Schultz van Haegen het Deltaprogramma 2015 naar de Tweede Kamer. De minister ziet dit plan als een fysieke basis voor elk ander beleid voor de toekomst. De nieuwe Deltabeslissingen zijn gemaakt om het voorbestaan van een bloeiende economie en een welvarende samenleving te garanderen in een kwetsbare delta. Dit beleid creëert kansen voor de economie, voor wonen, voor recreatie en voor de natuur. De werken die Nederland tegen 2050 klimaatbestendig moeten inrichten, zullen zo’n 20 miljard euro kosten.


Philipdam, onderdeel van de Deltawerken. Bron: ANP.

Het klimaat verandert, maar hoe snel het verandert en wat de gevolgen daarvan zijn, is onzeker. Wereldwijd zou aan het einde van de 21ste eeuw ongeveer 2,6 % van de wereldbevolking in een gebied met chronische overstromingen wonen 1. De Nederlandse overheid reageert ondertussen met een doordacht, adaptief waterbeleid. De focus van het nieuwe Deltaplan ligt op waterveiligheid en zoetwatervoorziening.

Bijna zestig procent van Nederland is gevoelig voor overstromingen. Daarenboven stijgt de zeespiegel en daalt de bodem verder. Het Deltaprogramma, dat in 2011 werd opgestart na de aanstelling van een Deltacommissaris Wim Kuijken, ijvert voor een verbetering van de huidige bescherming en voor een voorbereiding op de toekomst, alle mogelijke klimaatscenario’s inbegrepen. Het Deltaprogramma 2015 werd op 16 september 2014 door minister Schultz van Haegen ter goedkeuring naar de Tweede Kamer gestuurd onder de vorm van een nieuw Deltaplan. De minister ziet dit plan als een fysieke basis voor elk ander beleid voor de toekomst. De nieuwe Deltabeslissingen zijn gemaakt om het voorbestaan van een bloeiende economie en een welvarende samenleving te garanderen in een kwetsbare delta. Dit beleid creëert kansen voor de economie, voor wonen, voor recreatie en voor de natuur.

Deltabeslissing Wat?
Waterveiligheid Een nieuwe aanpak voor de bescherming van mensen en economie tegen overstromingen
Zoetwater Een nieuwe aanpak voor het beperken van watertekorten en het optimaal benutten van zoetwater voor economie en nutsfuncties
Ruimtelijke adaptatie Een nieuwe en gerichte aanpak voor waterrobuuste en klimaatbestendige (her)ontwikkeling in bebouwd gebied
Rijn-Maasdelta Structurerende keuzen voor waterveiligheid in de Rijn-Maasdelta
IJselmeergebied Structurerende keuzen voor waterveiligheid en zoetwater in het IJsselmeergebied

Concreet zijn er vijf Deltabeslissingen voor en door zeven gebieden (zie schema). De zeven regio’s geven een gebiedsgerichte invulling aan de Deltabeslissingen, een zgn. voorkeursstrategie. De zeven regio’s zijn IJsselmeergebied, rivieren, Rijnmond-Drechtsteden, Zuidwestelijke Delta, Kust, Waddengebied en Hoge zandgronden. In aanvulling hierop stelt de Deltacommissaris de keuze voor de toepassing van zandtoevoegingen langs de kust voor, nl. de Strategische beslissing zand.


Bron: website Deltacommissaris
Doel van het Deltaprogramma

Het doel van het Deltaprogramma is dat de waterveiligheid en de zoetwatervoorziening in 2050 duurzaam en robuust zijn, zodat Nederland de grotere extremen van het klimaat veerkrachtig kan blijven opvangen. De Nederlandse overheid wil proberen rampen te voorkomen en gaat daarom, samen met andere organisaties, op drie terreinen op een nieuwe manier aan de delta werken:

  1. Er komen nieuwe normen voor waterveiligheid: deze hangen niet alleen samen met de kans op een overstroming, maar ook met de gevolgen van een overstroming (risicobenadering). De omvang van de gevolgen bepaalt daarbij de hoogte van de norm.
    ⇒ Er is een normeringssysteem uitgewerkt dat meer rekening houdt met de gevolgen van een overstroming op een plaats dan met de kans op een overstroming. Overal wordt eenzelfde basisveiligheid gegarandeerd, maar er wordt bijvoorbeeld meer geïnvesteerd in bepaalde dijken die de veiligheid van de dicht bevolkte Randstad garanderen.
  2. De beschikbaarheid van zoetwater voor landbouw, industrie en natuur wordt voorspelbaarder.
    ⇒ De zoetwater-beslissing sluit nauw aan bij de Europese richtlijnen voor de aanpak van waterschaarste en droogte.
  3. De ruimtelijke inrichting wordt klimaatbestendiger en waterrobuuster, conform de ‘meerlaagsveiligheid’.
Meerlaagsveiligheid richt zich, naast bescherming tegen water, ook op het beperken van de gevolgen bij een onverhoopte calamiteit. Het concept komt voort uit het Nationaal Waterplan.
Meerlaagsveiligheid bestaat uit drie lagen:
  1. Preventie: beschermen tegen water,
    bijvoorbeeld met dijken en waterkeringen;
  2. Specifieke en duurzame ruimtelijke planning:
    door de manier waarop de stad gebouwd wordt
    de gevolgen van een overstroming beperken;
  3. Rampenbeheersing op orde krijgen en houden.
Illustratie: voorstelling meerlaagsveiligheid.
Bron: www.waterforum.net

Het nieuwe Deltaplan werd opgemaakt in een samenwerking tussen provincies, gemeenten, maatschappelijke organisaties, waterschappen, bedrijven en de Deltacommissaris. Zo zijn veelzijdige visies geïntegreerd en wordt ook een draagvlak gegarandeerd. De voorkeursstrategieën voor de zeven (soorten) regio’s zijn overgenomen door het kabinet en moeten nu worden omgezet in formeel beleid.


Financiering

Nederland gaat de komende jaren zo’n 650 miljoen euro per jaar investeren in zijn waterbeleid 2. Deltacommissaris Wim Kuijken verwacht dat de kosten van het plan en de beschikbare middelen met elkaar in balans zullen zijn. Enerzijds zal het Deltafonds met inkomsten uit aardgas en staatsleningen voor continue financiering zorgen en anderzijds zullen provincies, gemeenten en waterschappen mee financieren.


Nieuwe website voor de burger

Naast een Deltaplan voor betere bescherming tegen wateroverlast wil minister Schultz van Haegen haar landgenoten ook bewust maken van de gevaren van overstromingen. Schoon, veilig en voldoende water is niet voor iedereen, op elke locatie in Nederland, vanzelfsprekend. Het ministerie lanceerde onlangs een website (onswater.nl) waarbij waterbewustzijn centraal staat. Je kan op de site bijvoorbeeld voor een grote storm de maximale waterhoogte en een algemeen handelingsperspectief voor elke gemeente krijgen.


Nederland in voortrekkersrol

Nederland mag fier zijn op het Deltaprogramma: “We moeten ons wereldwijd voorbereiden op de gevolgen van klimaatverandering. Nederlandse waterkennis is een exportproduct", aldus Wilma Mansveld, Nederlands staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu.


Bronnen:
- DeltaNieuws special - Deltaprogramma, september 2014
- Deltaprogramma 2015 - De beslissingen om Nederland veilig en leefbaar te houden >>
- Zes procent van België ligt onder de zeespiegel eind deze eeuw - 08/10/2014, De Standaard
- Vlaanderen verwaarloost waterbeleid - 24/09/2014, Natuurpunt Flits
- Nieuw Deltaplan tegen watersnood - 15/09/2014, NOS
- Deltaprogramma 2015: Nederland veilig en leefbaar in de 21ste eeuw - www.rijksoverheid.nl
- Nieuw Deltaplan beschermt ons tegen water - 16/09/2014, RTL
- 20 miljard voor nieuw Deltaplan tegen watersnood - 16/09/2014, de Volkskrant
- www.deltacommissaris.nl - oktober 2014


1 In België verschenen begin oktober 2014 krantenkoppen als: ‘6 procent van België ligt onder de zeespiegel eind deze eeuw’ (Het Nieuwsblad, Het laatste nieuws, De Standaard).
2 De investering staat volgends Natuurpunt in schril contrast met de situatie in Vlaanderen. Ter vergelijking: de investeringen in het Vlaamse geactualiseerde Sigmaplan bedroegen in 2013 zo’n 40 miljoen euro.


Terug naar de inhoudsopgave >>


 

Reacties op de nieuwsbrief en/of voorstellen voor artikels zijn welkom >>