Overstromingen in het Denderbekken: op zoek
naar oorzaken en oplossingen 1,5 jaar later

De overstromingsproblematiek in de Dendervallei sleept al jaren aan. De grote overstromingen van november 2010 waren de spreekwoordelijke druppel die de emmer deden overlopen en de eis voor fundamentele oplossingen klinkt luider dan ooit.
Ondertussen zijn we anderhalf jaar later. Gedurende deze tijd konden onderzoeken, procedures, overleg en planning voor de toekomst worden uitgevoerd. Gebeurde dit en leidde dit effectief tot concrete voorstellen en maatregelen of wordt de overstromingsproblematiek opnieuw eerder naar de achtergrond geschoven nu er zich de voorbije periode geen overstroming voordeed?
Het oplossen van de overstromingsproblematiek in het Denderbekken en een integraal waterbeheer zijn in een dicht bevolkt gebied zoals in het Denderbekken van groot maatschappelijk belang. De bevolking vraagt dat de overstromingen prioritair zouden worden aangepakt.



Terreinbezoek deel 2:
tussen Ninove en Dendermonde


Met deze boodschap trok werkgroep Dender van Grenzeloze Schelde op 8 juni 2012 voor de tweede maal op het terrein. Een tachtigtal geïnteresseerden, beleidsmakers en beheerders van het Denderbekken bezochten de benedenstroom van de Dender tussen Ninove en Dendermonde. Stedelijke en gewestelijke mandatarissen en waterbeheerders gaven een stand van zaken en stelden geplande of gerealiseerde studies en projecten voor en lichtten knelpunten en projecten rond waterbeheersing toe.

Deze dag wilde de gelegenheid bieden tot informatie, kennisuitwisseling, discussie, overleg tussen de betrokkenen over de gewestgrens heen en verliep in samenwerking met Natuurpunt, De Waterkant, Bekkensecretariaat Denderbekken en Contrat de Rivière Dendre.




Bij bevolking en plaatselijke besturen groeit ongenoegen

De succesvolle opkomst van deelnemers heeft dan wel als resultaat dat dit dossier in de aandacht blijft, maar de overstromingsproblematiek is verre van opgelost.
Een verspreide slagorde in het beheer en versnipperde middelen fnuiken een efficiënte werking van het waterbeheer. Een interregionale aanpak is een must, maar laat nog steeds op zich wachten. Opvang van hemelwater en buffering zijn ondermaats, wetende dat een te grote en te snelle afstroom van daken / verhardingen (20%) en velden (70%) een belangrijke oorzaak is van de wateroverlast. Werken aan de verouderde stuwsluizen op de Dender, aan knelpuntcomplexen waarbij verschillende waterbeheerders bevoegd zijn - zoals de Torensbeek en de Molenbeek in Hofstade, aan de Mark in Vlaanderen en Wallonië zijn prioriteit.


'Vergeten' beloften opnieuw boven water

De timing van de uitvoering van maatregelen en projecten vormt een belangrijk element in de efficiënte aanpak van de wateroverlast. Als we in de archieven duiken stuiten we op meerdere studies en analysen, maar de uitvoering ervan laat tot op vandaag, 10 jaren later, op zich wachten.
Naar aanleiding van de zware overstromingen tijdens de periode van de eeuwwisseling (2000) werd door o.m. de gewestelijke waterwegbeheerder gerapporteerd dat op zeer korte termijn begonnen moest worden aan een gelijktijdige vernieuwing van alle stuwen op de Dender (Dossier Dender 2002). Na de nieuwe grote overstromingen van 2002-2003 werd dat in een geactualiseerde en meer gedetailleerde studie van dezelfde waterwegbeheerder bevestigd (Studie 2004). Het is opmerkelijk hoe alle vooropgestelde werkpunten en besluiten uit deze nota vandaag worden herhaald en, ondanks een nauwkeurige planning die dateert van 2004, nog steeds niet werden gerealiseerd.


Dalend economisch gebruik reden van burgerleed?

Wat is de reden voor dit gebrek aan uitvoering? Speelt het dalend economisch gebruik van de Dender in het kader van het goederenvervoer in de laatste 30 tot 40 jaar een rol om geen prioriteit te verlenen aan de modernisering van de kunstwerken? Het is immers duidelijk dat het Denderbekken en ook het Zennebekken, dat eveneens herhaaldelijk getroffen wordt door de overstromingen, 'achtergestelde' bekkens zijn met een sterk verouderde infrastructuur die niet meer aangepast is aan de huidige waterafvoer. In beide bekkens is er sprake van een globaal falen van de waterbeheersing door de hoofdwaterloop: de afvoercapaciteit van de zeer verouderde kunstwerken (stuwen, bypasses, langsriolen, overlaten) blijkt niet in staat grote watermassa's op te vangen en te verwerken.


Wat zijn de perspectieven in Vlaanderen?

Tijdens het terreinbezoek op 8 juni jl. werd een onverwacht positief bericht bekendgemaakt: Vlaams minister van mobiliteit Hilde Crevits maakt zes miljoen euro extra vrij voor de bestrijding van het risico op wateroverlast in het Denderbekken. Nu er nog in 2012 geld ter beschikking komt voor een gelijktijdige vernieuwing van bepaalde stuwen op de Dender en het Denderbellebroek met de nieuwe uitwateringssluis efficiënt kan ingezet worden voor wateropvang, kan een versnelde waterafvoer richting Dendermonde een vooruitzicht bieden op een verminderde overstromingsdreiging. Zal zes miljoen euro volstaan om antwoord te bieden aan de overstromingsproblematiek?
Uitwateringssluis Denderbellebroek in Dendermonde
En bovenal blijft de vraag: wat zal er ondertussen gebeuren om de bevolking te beschermen?
De timing van de waterwegbeheerder stelt immers dat in de meest gunstige omstandigheden een volledige vernieuwing van de stuwen ten vroegste zou kunnen gerealiseerd worden tegen 2018/2019. Op basis van de statistische gegevens heeft het Denderbekken in deze tussentijd nog … 2 à 3 overstromingen te verwerken.


En in Wallonië?

In het bovenstroomse deel van het Denderbekken ontstonden enkele initiatieven, voornamelijk onder de vorm van hydrologische studies. Deze focussen zich op de zijrivieren van de Dender en gaven in sommige gevallen aanleiding tot de inrichting van een retentiebekken, zoals op de Mark in Enghien.
De meeste studies zijn nog lopende en leidden nog niet tot concrete realisaties op het terrein. Zo zoekt de Waalse waterwegbeheerder 'Service Public de Wallonie' nog steeds naar een oplossing voor de dorpskern van Deux-Acren, een van de meest getroffen zones tijdens de overstromingen van november 2010 en van januari 2011. Er werden al beschermingsmaatregelen voorgesteld, maar niets werd tot nog toe weerhouden. Momenteel wordt het overleg tussen Wallonië en Vlaanderen hervat om de eventuele gevolgen van deze maatregelen verder stroomafwaarts - en dus rechtstreeks voor het centrum van Geraardsbergen - te evalueren.
Daar landbouw het grootste aandeel heeft in het landgebruik in het Denderbekken, is overleg met de landbouwsector onontbeerlijk. Hiervoor werd in het najaar 2011 een expertisecel opgericht binnen de 'Service Public de Wallonie'. Haar doel is de Waalse gemeenten te steunen in het oplossen van problemen gelinkt aan overstromingen door afspoeling en door erosie van landbouwgronden (modderstromen). Zo informeert en adviseert ze de gemeenten, die op hun beurt de landbouwers benaderen.

Voor de presentaties en een beeldverslag van het terreinbezoek over de overstromingen in het Denderbekken op 8 juni 2012, klik hier.



Grenzeloze Schelde-Escaut sans Frontières, met dank aan Maxim Colin, coördinator Contrat de Rivière Dendre

Terug naar de inhoudsopgave >>

 

Reacties op de nieuwsbrief en/of voorstellen voor artikels zijn welkom >>