Door ruimte te geven aan water kunnen we ons wapenen tegen die gevolgen van de klimaatverandering. Steden en gemeenten worden daarom aangemoedigd om werk te maken van een hemelwaterbeleid en zo hun waterrobuustheid te vergroten. Een combinatie van een theoretische en praktische benadering is volgens Aquafin essentieel om een realistische visie op de aanpak van regenwater op middellange en lange termijn te kunnen formuleren. Accountmanager Koen De Winne: "Voor de opmaak van een hemelwaterplan combineren we bijvoorbeeld digitale terreinmapping om de bovengrondse afstroming van verharde oppervlakten te visualiseren met een rioolmodel dat de ondergrondse afvoercapaciteit in kaart brengt. Op die manier komen we tot een ruimtelijk voorstel, dat we aanvullen met de resultaten van ons veldwerk, zoals het bevragen van de brandweer of de inwoners van probleemlocaties. Wij proberen ook altijd alle actoren in het verhaal rond de tafel te krijgen om samen met een open vizier en op een integrale manier na te denken over water."


Door slim te ontwerpen, kan je in het openbaar domein verschillende functies perfect combineren en extra
belevingswaarde creëren.

Leidraad voor de toekomst

Het hemelwaterplan dat Aquafin opstelt, biedt de gemeente een waaier aan keuzes, die elk inpasbaar zijn in een achterliggende visie om ruimte te geven aan water. Verschillende maatregelen kunnen immers hetzelfde doel bereiken. Welke ruimtelijke invulling de gemeente verkiest, hangt af van de prioriteiten van het bestuur. Financieel en maatschappelijk is het vaak niet haalbaar om op korte termijn op veel plaatsten tegelijk werken uit te voeren. Doordat hemelwaterplannen bestand zijn tegen de tijd, kunnen investeringen gepland en gespreid worden en keuzes mee evolueren met accentverschuivingen bij het bestuur. "We geven wel een prioritering mee maar het is uiteindelijk de gemeente die beslist wanneer ze op welke locatie een maatregel uitvoert," zegt Koen De Winne.

Blauwe en groene aders

Een hemelwaterplan bevat naast de logische plaatsgebonden maatregelen, ook een aantal generieke maatregelen. Die kunnen geïntegreerd worden in een langetermijnbeleid rond de aanpak van hemelwater. Deze maatregelen hebben betrekking op zowel het openbare domein als private terreinen. Op privéterreinen verminderen maatregelen zoals groendaken, hergebruik en infiltratie substantieel de afvoer van hemelwater naar het rioleringssysteem. Op termijn leiden deze maatregelen tot een verminderde belasting van het systeem.

Op het openbare domein wordt de meest voor de hand liggende maatregel vaak over het hoofd gezien:
een vermindering van de hoeveelheid verharde oppervlakte en de creatie van meer blauwe en groene aders. "Het principe dat infiltreren, bufferen en afvoeren in die volgorde moeten worden verkozen, blijft ons uitgangspunt," legt Koen De Winne uit. "In het meest ideale scenario is er zelfs geen afvoer van regenwater meer nodig en wordt alles ter plaatse gehouden."

Extra belevingswaarde

In plaats van het water zo snel mogelijk weg te duwen, moeten we het met open armen verwelkomen.

Door slim te ontwerpen, kan je in het openbare domein verschillende functies perfect combineren en extra belevingswaarde creëren. Dankzij de verbeterde waterkwaliteit krijgen onze rivieren terug een prominente plek in het stadsbeeld en zijn ze ideaal om de neerslag te bufferen die op de verharde oppervlakte valt. In de zomer geven waterpartijen verkoeling in een stadsomgeving, waar het doorgaans warmer is dan daarbuiten omdat de hitte er als het ware wordt opgeslagen door de dichte bebouwing. Bovendien is het heerlijk om langs het water te kuieren, een terrasje te doen of je vaardigheden in streetfishing te testen.

Ook zonder rivier kan je water bufferen: speelpleinen die tijdens een hevige bui onder water komen te staan en na de bui weer opdrogen, of water zelf als vorm van recreatie. De mogelijkheden zijn onbeperkt, zolang we het water maar de ruimte geven die het nodig heeft. Verschillende steden en gemeenten hebben die klik al gemaakt en gaven water opnieuw een prominente plek in hun openbare ruimte. Denk maar aan Mechelen, Leuven, Diest en Overijse. Anders denken over hemelwater en kijken naar de mogelijkheden om het bij te houden in plaats van het zo snel mogelijk kwijt te geraken, is de basis voor een nieuwe harmonie tussen mens en water.


Auteur: Koen de Winne (accountmanager Aquafin),
uitgeschreven door Anja De Witte (Communicatie adviseur Aquafin)