Belasting vanuit landbouw blijft een probleem

De belasting van het oppervlaktewater met vuilvrachten uit huishoudens, landbouw en industrie daalt. Voor huishoudens is dit vooral te danken aan de verdere uitbouw van de saneringsinfrastructuur. In de industrie zijn er vooral minder lozingen, door ondersteunende beleidsmaatregelen. Met verdere investeringen in de saneringsinfrastructuur kan deze trend zich voortzetten de komende jaren.

Uit de resultaten van het MAP-meetnet blijkt dat de diffuse verontreiniging uit de landbouw een knelpunt blijft. Voor nitraten wordt er weinig verandering vastgesteld en in meer dan 20% van de meetplaatsen wordt de norm overschreden. Voor orthofosfaten wordt er zelfs een stijging vastgesteld. Slechts 25% van de meetplaatsen voldoet hier aan de norm. Een vernieuwd mestbeleid is noodzakelijk.


Verbetering biologische kwaliteit hinkt achterop

In slechts 1% van de waterlichamen wordt de goede toestand voor alle biologische kwaliteitselementen bereikt. Slechts 15% van de waterlichamen wordt beoordeeld als ‘matig’.

De verbeteringen in de fysisch-chemische toestand de laatste jaren hebben zich slechts deels vertaald in een verbetering van de biologische toestand. In de meetcyclus 2013-2015 behalen 29% van de beoordeelde waterlichamen de doelstelling voor macroinvertebraten, voor macrofyten 15%, voor fytoplankton 47% en voor fytobenthos 24%. Voor ongeveer de helft van de meetplaatsen blijft de toestand hetzelfde als in de vorige meetcyclus. De overige meetplaatsen gaan er meestal op vooruit. In slechts 1% van de waterlichamen wordt de goede toestand voor alle biologische kwaliteitselementen bereikt. Slechts 15% van de waterlichamen wordt beoordeeld als ‘matig’.

De visstand in de waterlopen is wel op vooruitgegaan, zeker in de grote waterlopen. De situatie is in zeventig jaar nog nooit zo goed geweest. Toch wordt ook voor vis vooral slechts een matige kwaliteit behaald.

De stagnatie in de ecologische toestand toont dat er nog inspanningen nodig zijn om te voldoen aan de doelstellingen voor elk waterlichaam. De blijvende nutriëntenbelasting speelt hier zeker een rol in, maar ook de ontoereikende en matige structuurkwaliteit van de meeste Vlaamse waterlopen kan dit deels verklaren.


Inspanningen blijven nodig

De Zwartebeek, een voorbeeld van hydromorfologische en viskwaliteit

Het is duidelijk dat verdere inspanningen nodig blijven om de waterkwaliteit te verbeteren, op alle vlakken: structuurkwaliteit, fysico-chemie en biologie. Ook voor de verdere interregionale samenwerking blijft aandacht nodig. Zo verscheen in oktober het bericht dat de Zenne stroomafwaarts van Brussel richting Zemst en Mechelen regelmatig negatieve pieken in de waterkwaliteit vertoont. Dit blijkt uit metingen van de Vlaamse Milieumaatschappij. De oorzaak hiervoor ligt waarschijnlijk bij de overstorwerking op de Zenne in Brussel. De VMM nam samen met de bevoegde Brusselse diensten ondertussen stappen om de situatie beter op te volgen.

We zijn er van overtuigd dat de inspanningen resultaten zullen opleveren. Zo bewijst onder andere ook het rapport 'Levende Beken' dat Natuurpunt in augustus 2016 publiceerde. 20 beken worden hierin besproken die op verschillende biodiversiteitsscores bijzonder goed scoren. Met de lancering van de nieuwe bekkenbeheerplannen in oktober 2016, kunnen hier hopelijk stappen vooruitgezet worden. In oktober bereikte ons ook het nieuws dat de Neerbeek in West-Vlaanderen, nog recent aangewezen als de meest vervuilde beek in Vlaanderen, aangepakt zal worden. Er wordt dus duidelijk werk van gemaakt!