header-left  
header-right facebook
  Nieuws nr. 71 - november 2015 SPECIAL KLIMAAT  
 

Afterwork klimaat & water - met de kajak naar de COP21!
Boodschap Coördinatie Zenne

De klimaatverandering heeft nu al een invloed op de hoeveelheid en kwaliteit van de binnenwateren en waterecosystemen en zal dat hoe langer hoe meer doen. Zo zullen er zich vaker en intenser watergerelateerde verschijnselen voordoen zoals overstromingen en droogtes, alsook de stijging van de zeespiegel, wat een bedreiging vormt voor de veiligheid, de economische en sociale ontwikkeling en voor het milieu. 1

Bij ons vloeien verschillende klimaatsvoorspellingen samen tot een scenario met een hogere gemiddelde jaartemperatuur, zachtere en nattere winters, en warmere, drogere zomers met meer felle buien. Die ontwikkelingen hebben een duidelijk effect op onze watervoorraden en maken de bevolking en hun ontwikkeling kwestbaarder. We sommen hier enkele van deze gevaren op: 2
  • Voortdurend en snel uitbreidend overstromingsgevaar met een meer seizoensgebonden karakter: de hevigere buien in de winter verhogen het risico op overstromingen van de waterlopen en op overbelasting van de wateropvangsystemen en rioleringen in stedelijk gebied; terwijl het drogere klimaat in de zomer bijdraagt aan de verkorsting en ondoordringbaarheid van de bodem. Op die manier stijgt dan weer het overstromingsgevaar en de erosie op het moment dat er zich toch nog een zomerse stortbui voordoet.
  • Afnemende kwaliteit van het oppervlaktewater: door de verminderde stroming van het water in de zomer, worden de afvalstoffen geconcentreerd; de hogere watertemperatuur leidt tot een verlaagd zuurstofgehalte in het water; hierdoor stijgt het risico op eutrofiëring, en daalt de biodiversiteit alsook het zelfzuiverend vermogen van het water, ...
  • Onzekerheid wat betreft de grondwatervoorraad: met een droger en warmer klimaat in de zomer, stijgt de vraag van de bevolking naar water (huishoudelijk gebruik, landbouw). Bovendien is er meer verdamping terwijl de insijpeling van het grondwater afneemt.

Wat wij vragen

1 - Een ambitieus akkoord in Parijs om de dramatische gevolgen van de klimaatverandering op ons milieu zoveel mogelijk te beperken.

2 - Een waterbeleid op bekkenniveau.

"De stroomgebieden (bekkens) zijn de natuurlijke ruimten waar het water aan de oppervlakte of ondergronds stroomt: het zijn de meest geschikte gebieden om de watervoorraden te beheren. De aanpassingsmaatregelen voor de klimaatverandering moeten dus uitgevoerd worden op het niveau van het stroomgebied, via een gecoördineerd, geëngageerd, eensgezind, geïntegreerd en duurzaam beheer van de watervoorraden, om de doeltreffendheid van die maatregelen te garanderen." 1

  • Het lijkt logisch, maar in ons stroomgebied van de Zenne die door 3 gewesten stroomt, zijn de overstromingen deze laatste jaren frequenter en erger.
  • Gelet op de verstedelijking, de verouderde infrastructuur voor de waterafvoer en de complexe werking van de waterhuishouding in deze vallei (omwille van het kunstmatige karakter en de talrijke verbindingen tussen de Zenne en het kanaal), maakt de versnippering van de bevoegdheden voor het beheer van de Zenne, het kanaal en hun zijrivieren en het ontbreken van een geïntegreerd beleid op het niveau van de hele vallei, het heel moeilijk om duurzame oplossingen in te voeren.
  • Wij vinden het van essentieel belang dat er meer coördinatie, samenwerking en overleg komt voor de invoer van de aanpassingsmaatregelen en dat de verdeling van de voordelen en de verantwoordelijkheden gebeurt op schaal van het volledige stroomgebied van de Zenne.
  • Dit geldt ook voor de Brusselse valleien waarvan de rivieren in Vlaanderen ontspringen.
3 - De rol van de waterecosystemen versterken in het licht van de klimaatverandering.

Onze valleien, waterlopen en draslanden worden sterk beïnvloed door menselijke activiteit. De ontregeling van het klimaat versterkt dit nog en zal dat in de toekomst nog meer doen. Nochtans zijn het diezelfde ecosystemen die ons minder kwetsbaar maken voor de klimaatveranderingen en de gevolgen ervan beperken:
  • De valleien spelen een belangrijke rol bij de matiging en de ventilatie van de 'stedelijke hitte-eilanden'.
  • De draslanden die kunnen vollopen met water, vormen een beschermingsbuffer bij overstromingen.
  • De waterdoorlaatbare zones in stedelijk gebied zorgen ervoor dat het regenwater kan insijpelen en beperken zo het fenomeen van wegstromend regenwater - wat kan leiden tot overstromingen in het dal en het meespoelen van stedelijk afval naar het watermilieu.
  • De waterlopen hebben een enorm potentieel als ecologisch netwerk: ze vormen ecologische corridors, die zorgen voor de verplaatsing van de soorten, de ontwikkeling van de biodiversiteit - noodzakelijk voor de goede werking van de ecosystemen.
De bescherming, het herstel of de ontwikkeling van deze zones lijkt ons dus fundamenteel voor een beleid op lange termijn voor onze steden en ons milieu, en in het bijzonder de restauratie van het waternetwerk en van de hydromorfologie van onze waterlopen.

De kanalen - zoals het ‘Zennekanaal’ waarover wij ons buigen - moeten beschouwd worden als volwaardige waterlopen en het geïntegreerd beleid moet ook op hen worden toegepast.
Hun ecologisch potentieel moet onderstreept worden binnen een geïntegreerde visie die hun vele functies in de verf zet (water- en overstromingsbeheer, integratie binnen de stad, groen-blauw netwerk en andere ecologische functies die hierboven beschreven werden, zachte mobiliteit, binnenvaart, recreatie, circulaire economie,...) zodat ook deze kanalen de hierboven beschreven rollen kunnen spelen.

4 - Informatieverstrekking, educatie en sensibilisering over het milieu door de verenigingen is van cruciaal belang... en verdient het om op een correcte manier ondersteund te worden door de overheid.




Coördinatie Zenne-Coordination Senne






Referenties:
1 RIOB - Réseau International des Organismes de Bassin. Pact Paris inzake water en adaptatie aan klimaatverandering in stroomgebieden, meren en watervoerende lagen. Oktober 2015.
2 Leefmilieu Brussel. Waterbeheerplan van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 2016-2021. Juni 2015.


 
Terug naar de inhoudsopgave >