Tongeren en Jeker halen oude banden aan |
|
De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) laat de Jeker weer kronkelen in de Kevie, zodat de natuur er herleeft. Dit project zorgt voor de definitieve verzoening tussen Tongeren en de voorheen sterk vervuilde Jeker.
Nog niet zo lang geleden was men in Tongeren de Jeker liever kwijt dan rijk. Om de stank te ontwijken, werd de vervuilde waterloop op verschillende plaatsen overwelfd. Op andere plaatsen verloor de Jeker zijn meanderende karakter. Om wateroverlast te vermijden, werd de waterloop namelijk rechtgetrokken. Dat zorgde voor een snellere afvoer van het water, maar zorgde voor overstromingsproblemen in stroomafwaarts gelegen delen.
De twee kilometer langere Jeker doet de Kevie herleven
VMM maakt de Jeker twee kilometer langer. © Jos Roeffaers
 |
| Door de hermeandering loopt de Jeker sinds kort weer langs de Blaarmolen. © VMM |
De vele planten en diersoorten in het natuurgebied profiteren mee van de vernatting van de vallei. Ook de Jeker zelf vaart er wel bij. Een natuurlijk verloop zorgt voor een sterker 'zelfzuiverend vermogen' van de waterloop. Bovendien biedt de extra buffercapaciteit een betere bescherming tegen wateroverlast.
Ook erfgoed komt opnieuw tot leven, de Blaarmolen in de Kevie kan nu terug maalvaardig worden gemaakt. Vissen zullen er geen hinder van ondervinden. Ze zwemmen om de molen en andere hindernissen heen via zogenaamde 'vispassages'. Wandelaars zullen de komende jaren de natuur zien herleven in de Kevie. Tongeren heeft er een trekpleister voor natuurliefhebbers bij.
 |
| © Provincie Limburg |
Op het Molenplein in Vreren en in het centrum van Nerem zorgde de provincie Limburg voor het terug openleggen en herinrichten van de Beek, samen met de aanleg van een afvalwatercollector door Aquafin. Hierdoor wordt de waterloop in de dorpskern geherwaardeerd en dit maakt de aangelanden bewust van het belang van goede waterafvoer en waterkwaliteit.
Duurzaam waterbeheer zorgt voor betere waterkwaliteit
Vandaag is de Jeker opnieuw een waterloop waar vissen en ander leven kansen krijgen. De waterkwaliteitsmetingen tonen dat de natuurlijke evenwichten zich langzaam maar zeker herstellen al blijven bijkomende inspanningen nodig.
De verbeterde waterkwaliteit is in de eerste plaats te danken aan investeringen in rioleringen en zuivering van afvalwater in het Jekergebied. Ook rivierherstelprojecten dragen bij tot een betere waterkwaliteit. Kronkelende waterlopen met natuurlijke oevers laten 'de natuur haar werk doen'. Diertjes en planten breken schadelijke stoffen af, waardoor het water zuiverder wordt.
Rioleringswerk aan de winkel
Het gaat beter met de Jeker, maar er zijn nog heel wat investeringen nodig om van een echt zuivere waterloop te kunnen spreken. Ontbrekende schakels in het netwerk van rioleringen en collectoren kunnen leiden tot een optimale zuiveringsgraad van het afvalwater. Twee collecteringsprojecten liggen nog op stapel.
Ook over de taalgrens wordt werk gemaakt van een betere waterkwaliteit. Twee belangrijke Waalse industriële lozers investeerden in hun eigen afvalwaterzuivering. En naast de bestaande installaties bouwt het Waals Gewest in 2014 nog een zuiveringsstation in Grand-Axhe. Tegen 2020 zal in het Waalse deel van het stroomgebied van de Jeker 95% van het afvalwater behandeld worden.
De overstromingsrisico's worden aangepakt
In 2012 nam de VMM het wachtbekken bij Lauw aan de Jeker in gebruik. Bij grote neerslag worden piekafvoeren opgevangen en geleidelijk weer afgevoerd richting de dorpskern. Verder stroomafwaarts werd de bedding van de Jeker met kleinschalige ingrepen aangepast. Zo werd de niet-bebouwde vallei tussen Lauw en Tongeren overstroombaar gebied. De laatste jaren bleef de Jekervallei dan ook bij extreem hoge waterafvoeren gespaard van wateroverlast. Ook de provincie Limburg pakte eerder al lokale knelpunten van wateroverlast langs de zijlopen de Beek en de Ezelsbeek met wachtbekkens aan.
Het Europees Aquadra-project: een grensverleggend project
Rivieren kennen geen grenzen en dat geldt ook voor de Jeker die in de provincie Luik ontspringt en zich van daar naar Limburg slingert. Vanuit de omgeving van Tongeren kruist de Jeker opnieuw de Nederlands-Franse taalgrens in Bitsingen (Bassenge). In het Nederlandse Maastricht mondt de rivier uit in de Maas.
Ook over de (taal)grens zetten de overheid en verenigingen zich in voor de Jeker, deels door Europese subsidies gefinancierd in het kader van het Europese Aquadra-project. Binnen dit project werken waterbeheerders uit Vlaanderen, Wallonië en Nederland samen aan een grensoverschrijdend waterbeheer.
Afspraken worden gemaakt om het beheer van de Jeker van bron tot monding beter op elkaar af te stemmen. Daarvoor werken de VMM, de provincie Limburg, de Contrat de Rivière Meuse Aval et affluents en het Waterschap Roer en Overmaas samen. Ze gaan te werk volgens dezelfde filosofie en doelstellingen: de natuurlijke loop van de Jeker herstellen door die opnieuw te laten meanderen en overstromingen indijken.
Die grensoverschrijdende samenwerking is erg belangrijk: de Jeker doorkruist verschillende regio's en elke ingreep heeft stroomafwaarts onmiddellijk gevolgen. Bovendien kunnen ze veel van elkaars werkmethoden leren.
Bron: Persbericht VMM 08/03/2013 >>
Meer info:
- Reportage 'Stevig bochtenwerk doet de Jeker opleven' in Verrekijker (juni 2013, VMM) >>
- Publicatie 'De Jeker - naar een ecologisch herstel van waterloop en vallei' >>
- Natuurreservaat de Kevie >>
- Keviewandeling (8 km) >>
Terug naar de inhoudsopgave >>
Reacties op de nieuwsbrief en/of voorstellen voor artikels zijn welkom >>