De herwaardering van de Franse kanalen loopt niet
van een leien dakje!

Of er nu een nieuw kanaal tussen het Seinebekken en Noord-Europa wordt getrokken of de historische kanalen die zo intens hebben bijgedragen aan de economische activiteiten van onze Waalse, Vlaamse en Franse provincies worden gerestaureerd, in beide gevallen is het een bewogen reis! Hoop en ontgoocheling volgen elkaar op. Hoewel het een relatief stille transportmethode is die bovendien een lage CO2-uitstoot heeft, slaagt de binnenvaart in Frankrijk er niet in zich sterker te profileren in de concurrentiestrijd met het spoor- en wegtransport!

Waar voor de Seine-Scheldeverbinding de hoge kosten het grootste obstakel vormen, zijn dit voor het Kanaal Pommeroeul-Condé de 1.300.000 ton vervuild slib. Er moet zes kilometer waterweg worden hersteld om een scheepvaartas te herstellen die in 1992 wegens dichtslibbing jammer genoeg moest worden afgesloten. De werken, met een kostenplaatje van in totaal 51 miljoen euro, worden gefinancierd door de Franse waterwegbeheerder ‘Voies Navigables de France’ (VNF) en de ‘Conseil régional Nord - Pas-de-Calais’¹ en dit in kader van het ‘Contrat de Projet Etat-Region 2007-2013’², en verder ook door België (het Waals Gewest) en de Europese Unie. De heropening van het Kanaal Pommeroeul-Condé voor schepen met grote tonnenmaat gebeurt om verschillende redenen:
  • het traject met een halve dag inkorten (11 km in plaats van 40 km)
  • de mogelijkheid ontwikkelen om goederen tot in het hart van de grote agglomeraties van Wallonië en van de Regio Nord-Pas-de-Calais te brengen
  • de economische aantrekkingskracht van deze gebieden versterken.

Het Kanaal Pommeroeul-Condé is nu al twintig jaar gesloten voor de scheepvaart, wat schepen verplicht
tot een omweg van een halve dag via Péronnes.


In 2014 zou Wallonië de sluizen van Hensies en Pommeroeul opnieuw gebruiksklaar maken met het doel het kanaal in de tweede helft van 2016 te kunnen heropenen.
In de plaatselijke Franse pers (Voix du Nord) klonk het op 28 oktober 2011: "Deze keer wordt de goede keer. De werken voor het uitbaggeren van het Kanaal Pommeroeul-Condé zouden eindelijk van start moeten kunnen gaan." Op 14 september 2012 werd het departementaal besluit ondertekend waarin het algemeen belang van het opnieuw openstellen van het Kanaal Pommeroeul-Condé voor de scheepvaart wordt benadrukt.

Maar... de enorme hoeveelheid slib die moet verzet worden, doet de controverse opnieuw hoog oplaaien! Nieuwe terreinen zoeken om het sediment op te slaan, versterkingen rond de stortplaatsen bouwen, over deze punten is een akkoord bereikt. Het zijn de analyses van het slib die onrust brengen onder de omwonenden: men kan het niet eens worden, omdat er te weinig parameters zijn onderzocht. Moet nabehandeling van het slib overwogen worden?

Volgens Jeanine Petit, verkozene uit de Regio Nord-Pas-de-Calais, die dit project van dichtbij volgt, "gaat het over slib dat afkomstig is van toxische lozingen van meer dan 20 chemische SEVESO-bedrijven uit de Belgische industriezone van Tertre-Hautrage-Saint-Ghislain, waar dan nog eens de gevolgen bijkomen van de afvallozingen met normoverschrijding van het ziekenhuis van Hensies."

Tijdens een bijeenkomst in mei 2012 over de ondoorlaatbaarheid van de grondlaag van de opslagplaatsen, heeft ook geoloog, wetenschapper en milieu-expert Alain Villain zijn ongerustheid geuit, maar hij waarschuwde vooral voor de polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s) die in het slib aanwezig zijn. De vluchtige componenten van deze groep toxische en schadelijke stoffen, zullen - eens opgenomen in de lucht - door de wind over de woonkernen van deze uitgestrekte regio worden verspreid.

Telkens als een probleem overwonnen lijkt, doemt er een andere hindernis op die de uitvoering van de werken opnieuw op de helling zet en ze eindeloos uitstelt. Wat maakt dat potentiële investeerders langsheen het parcours ongeduldig worden.

2013... Eindelijk naar een concrete oplossing?

De toekomst van het Kanaal Pommeroeul-Condé komt weer boven water: in een poging de situatie te deblokkeren is een lokale verkozene in januari 2013 naar het Franse Ministerie van Leefmilieu getrokken, waarna op 23 januari 2013 de bekendmaking van openbare aanbesteding online werd gezet: "Opnieuw bevaarbaar maken van het Kanaal Pommeroeul-Condé, compenserende maatregelen." Betekent dit de aanzet tot een eerste fase van de werken?

Anita Villers,
voorzitster van de vereniging Environnement et Développement Alternatif (EDA)





Op 29 april 2004 neemt de Europese Commissie de rivierverbinding Seine-Schelde als prioritair project van het trans-Europees vervoersnet (TEN-T nr. 30)³ aan.

Op 19 april 2007 heeft de Waalse Regering, ter bevordering van het transport over water in Wallonië, ingestemd met ‘de opneming van een tak Oost in het project Seine-Schelde’. Dit houdt in dat de tonnenmaat verhoogd zal worden van:
  • de Grensleie (overgang naar de tonnenmaat van klasse Vb of 3200-6000 ton);
  • de Boven-Schelde (overgang naar de tonnenmaat van klasse Va of 1500-3000 ton);
  • de Waalse as: het Kanaal Nimy-Blaton, het Centrumkanaal, het Kanaal Charleroi-Brussel in het Samberbekken (overgang naar de tonnenmaat van klasse Va of 1500-3000 ton);
  • het Kanaal Pommeroeul-Condé, als toegangspunt tot het Waalse waterwegennet (heropening voor de tonnenmaat van klasse Va of 1500-3000 ton). De nodige werken ter uitvoering van dit project zijn:
    • bouw van een aanlegkade bij de sluis van Hensies;
    • terug in werking stellen van de sluis van Pommeroeul;
    • baggerwerken.
Op 12 juli 2012 keurde de Waalse Regering het plan Seine-Schelde Oost goed.

Voor de publicatie in het Belgisch Staatsblad van het ‘Besluit van de Waalse Regering waarbij het Plan Seine-Schelde Oost aangenomen wordt’, klik hier.


1 Een Conseil Régional, of Regionale Raad, is een gekozen volksvertegenwoordiging van een Franse regio.
Meer info >>
2 Dit contract definieert de acties die de regio en de staat verklaren samen uit te voeren, bij wijze van contractuele vastlegging, gedurende 7 jaren en met aanduiding wie welke middelen ter beschikking stelt. Meer info >>
3 Lees meer over het TEN-T programma in Grenzeloze Schelde Nieuws 48 >>


Terug naar de inhoudsopgave >>

 

Reacties op de nieuwsbrief en/of voorstellen voor artikels zijn welkom >>