BELGIË: Overstromingen: hoe efficiënt is ons waterbeleid?

INLEIDING - WAT IS ER GEBEURD?

In november 2010 had België te kampen met hevige regenval en daarmee gepaard gaande overstromingen. De problemen begonnen op 12 november. Door de hevige regenval was het waterpeil van een groot aantal rivieren en kanalen in België, behalve dat van de Maas en de IJzer, boven het alarmpeil gestegen. Ook de aangelegde wachtbekkens liepen volledig vol.
Op enkele plaatsen vonden er ook dijkbreuken plaats: bij Sint-Pieters-Leeuw (centrum en Ruisbroek) en Beersel aan het Kanaal Charleroi-Brussel en in Overboelare bij Geraardsbergen. Tal van mensen moesten uit hun huizen worden geëvacueerd. Naast de gewone hulpdiensten werd ook een kleine ploeg van het Belgisch leger ingezet om te helpen.

In de provincies Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant was de situatie zeer ernstig.
West-Vlaanderen bleef grotendeels gespaard. In Henegouwen vielen een drietal doden.
De overstromingen worden beschouwd als de zwaarste in 50 jaar. De schade werd geraamd op 180 miljoen euro.

De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) waarschuwt voor ernstige wateroverlast de volgende dagen Volgens de neerslagvoorspellingen van het KMI valt er vanaf 11 november tot zondagmiddag 14 november 2010 minstens 40 à 50 mm neerslag over heel Vlaanderen, lokaal mogelijk tot meer dan 60 mm. Volgens de VMM is de kans op overstromingen groot vanaf zaterdag-ochtend, vooral langs de kleinere waterlopen in gebieden waar de bodem al verzadigd is door de neerslag. De kans op schade is het grootst in het Denderbekken, het Bovenschelde-bekken en het Zennebekken, en vooral in de regio's Pajottenland en Vlaamse Ardennen. De VMM raadt de inwoners van overstromingsrisicogebieden aan nu al maatregelen te treffen. Bron: DE STANDAARD - 12/11/2010

Naar aanleiding van de overstromingen van 13 en 14 november 2010 wordt er zowel in België als in Nederland druk gedebatteerd over het water. België erkent de watersnood als nationale ramp.

Is het de ergste waterellende in 50 jaar? Wat zijn de oorzaken? Op welk niveau en welke termijn situeren zich de oplossingen? Grenzeloze Schelde zet met onderstaand overzicht een aantal zaken op een rijtje. Een ding staat vast: Moeder Natuur is niet als enige schuldig aan de ramp.

En nog iets: overstromingen op zich zijn niets nieuws, maar de mate waarin zij ingrijpen op onze samenleving is dat wel. Toch stelt de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) dat het aantal zware overstromingen toeneemt: zie kadertekst.

Evolutie aantal zware overstromingen (mondiaal, Europa, België; 1970-2009) Overstromingen zijn de meest voorkomende natuurrampen in Europa en het aantal zware overstromingen is zowel op mondiaal niveau als in Europa en België sinds 1970 significant toegenomen (zie figuur). In de periode 2000-2009 werd Europa getroffen door 239 grote overstromingen. Dat betreft ruim een verdubbeling ten opzichte van het voorgaande decennium. En men verwacht dat zowel het aantal als de intensiteit van de overstromingen nog zal toenemen onder invloed van klimaatverandering.

Figuur: Evolutie aantal zware overstromingen (Mondiaal, Europees, België; 1970-2009)

Gedefinieerd als overstromingen waarbij meer dan 10 doden vallen, 100 of meer slachtoffers zijn, internationale hulp wordt gevraagd of de noodtoestand wordt uitgeroepen. De definitie van zware overstromingen is dus gemaakt op basis van de gevolgen, en niet enkel op basis van klimatologische, hydrologische en hydraulische omstandigheden.

Bron: MIRA (VMM) op basis van EM-DAT: The OFDA/CRED International Disaster Database - www.emdat.be -
Université Catholique de Louvain - Brussels - Belgium (op 17/11/2010)

Overstromingen in Vlaanderen Alhoewel zich ook in Vlaanderen altijd al overstromingen hebben voorgedaan, valt op dat we vrij recent heel wat belangrijke overstromingen gekend hebben: de winters 1993-1994 en 1994-1995, augustus 1996, september 1998, december 1999, februari 2002, december/januari 2003, juli 2005, juli 2007 en november 2010. Daarbij werden vaak gebieden overstroomd die bij mensenheugenis nog nooit overstroomd waren. Ook blijkt dat overstromingen in Vlaanderen een wijdverspreid fenomeen zijn: tussen december 1993 en maart 2003 deden 241 van de 309 gemeenten in Vlaanderen een beroep op het Rampenfonds voor tussenkomst na overstromingen.

Terug naar de inhoudsopgave >>