FRANKRIJK: Europese kaderrichtlijn water -
2015 nadert met rasse schreden!
De doelstellingen van de Europese kaderrichtlijn water zullen niet bereikt kunnen worden binnen de vastgestelde termijn: de goede waterkwaliteit zal niet behaald worden. Een evaluatie van de problemen die zich stellen op alle niveaus - lokaal, nationaal of Europees - schuift echter belangrijke aanwijzingen naar voren van een reële wil om de toestand zowel van de waterlichamen, zowel bovengrondse als ondergronds, te verbeteren.
Op welke initiatieven kan men steunen om een aanzet te geven in de richting van een geleidelijke terugkeer naar een ‘goede’ waterkwaliteit?
Hoe kan je als gewone burger efficiënt handelen? Hoe je weg vinden tussen de ambitieuze doelstellingen van de beleidsvoerders en de soms teleurstellende realiteit?
De vereniging EDA (Environnement Développement Alternatif) gelooft sterk in de dynamiek van netwerken en het doorgeven van informatie om de tegenstrijdigheden aan te klagen, om de administratieve traagheid tegen te gaan en om de vastgestelde doelstellingen vlugger te bereiken door te steunen op concrete en dus bemoedigende realisaties.
In Frankrijk verschenen zopas twee methodologieën
Informatie uit de persoverzichten van Escaut Vivant (Levende Schelde)
De code omvat twee belangrijke factoren:
Deze samenwerking van waterbeheer en ruimtelijke ordening moet ertoe leiden dat ruimtelijke planners en waterbeheerders zich op elkaar afstemmen. Voortaan dienen waterbeheer en beheer van aquatische milieus geïntegreerd te zijn in alle nieuwe stedenbouwkundige documenten.
Het agentschap Eau Adour Garonne nam het initiatief tot de samenstelling van deze methodologie.
In Frankrijk vestigde de milieuwet Grenelle 1 (2009) de aandacht op de problematiek van de diffuse verontreiniging. Ze duidde 507 prioritaire waterwinningen aan die bedreigd worden door vervuiling met nitraten en bestrijdingsmiddelen. Tegen 2012 moeten namelijk specifieke actieprogramma’s ontwikkeld worden, gefinancierd door de Agences de l’eau (wateragentschappen), het ministerie van landbouw en door Europese kredieten. De duur van het saneringsprogramma zal afhangen van het niveau van de verontreiniging van de waterwinning en van de omvang van de toegekende financiële middelen.
In dit kader hebben de watermaatschappijen (Alteau, Lyonnaise des Eaux, Nantaise des Eaux Services, Saede, Saur, Société des Eaux de Fin d'Oise, Sogedo, Veolia Eau) en de Landbouwkamers in oktober 2009 een samenwerkingshandvest ondertekend. Dit leidde tot een terreinstudie op tien plaatsen gespreid over heel Frankrijk waar men te kampen heeft met de problematiek van nitraten en sproeistoffen en tot de uitgave van een code voor goede praktijk in 2010.
De Nitraatrichtlijn
Korte historiek
De verontreiniging van water door nitraten werd bevorderd door de ontwikkeling van intensieve landbouwproductiemethodes, waarbij steeds meer chemische meststoffen werden gebruikt en de veestapel werd geconcentreerd op kleinere oppervlakten.
De nitraatverontreiniging stelt problemen in alle landen van de Europese gemeenschap. De bronnen van deze nitraatverontreiniging zijn diffuus: lozingen zijn zeer verspreid en moeilijk te lokaliseren.
In de jaren 80 werd een voortdurende verslechtering van de waterkwaliteit vastgesteld ten gevolge van de niet-grondgebonden kwekerijen (kippen, varkens) in reeds verzadigde zones en ten gevolge van de intensieve teelten met chemische onkruidbestrijding en overbemesting.
Ter gelegenheid van de ministerconferentie van Frankfurt in 1988 werd een onderzoek uitgevoerd betreffende de wetgeving inzake bescherming van het water. De deelnemers legden de nadruk op de noodzaak om de wetgeving te verbeteren. Dit leidde tot de goedkeuring van de Richtlijn inzake de behandeling van stedelijk afvalwater (91/271/EEG) en van de Nitraatrichtlijn.
De Nitraatrichtlijn (91/676/EEG) wil de waterkwaliteit beschermen door te verhinderen dat het oppervlaktewater en het grondwater worden verontreinigd met nitraten afkomstig van de landbouw en door gezonde landbouwpraktijken aan te moedigen. Deze richtlijn maakt in zijn totaliteit deel uit van de Europese kaderrichtlijn water en is één van de essentiële instrumenten voor de bescherming van het water tegen de druk vanuit de landbouw.
Het verslag van de Europese Commissie over de toepassing van de Nitraatrichtlijn voor de periode 2004-2007 verscheen in februari 2010. Het duidt aan dat in 66 % van de gecontroleerde gebieden de grondwaterkwaliteit stabiel gebleven of aan de beterhand is, maar voegt daar een zeer belangrijke restrictie aan toe: talrijke lidstaten moeten in bepaalde gebieden hun inspanningen verhogen, namelijk met betrekking tot het toezicht en de inplanting van erg aan verontreiniging blootgestelde zones en tot de ontwikkeling van strengere actieprogramma’s. Hoge concentraties, ver boven de waterkwaliteitsnormen, worden namelijk waargenomen in het grondwater in Estland, in het zuidoosten van Nederland, in België, in Engeland, in verschillende gebieden van Frankrijk, in Noord-Italië, in Noordoost Spanje, in Zuidoost Slovakije, in Zuid-Roemenië, in Malta en in Cyprus.
Wat ons paradoxaal lijkt is het feit dat de Nitraatrichtlijn de mogelijkheid voorziet om van de regel af te wijken. Het steeds groter aantal uitzonderingsaanvragen vertraagt ons inziens de verbetering van de waterkwaliteit. Deze aanvragen worden immers veelvuldig toegestaan!
In sommige Franse departementen treden de autoriteiten niettemin streng op. Zo is het besluit dat in het departement Vienne op 24 juli werd ondertekend van toepassing vanaf nu tot 31 december 2013 voor de landbouwers die gronden bewerken in kwetsbare gebieden: alle stikstofhoudende meststoffen, al dan niet genormeerd, worden verboden.
Anita Villers
Environnement Développement Alternatif (EDA)
Terug naar de inhoudsopgave >>
Reacties op de nieuwsbrief en/of voorstellen voor artikels zijn welkom >>