VLAANDEREN: Binnenvaartproject en rivierherstel Leie hand in hand

Met de voorbereiding voor het binnenvaartproject Seine-Schelde in Vlaanderen en meer bepaald het traject tussen Wervik en Gent, groeide het besef dat andere ingrepen binnen de Leievallei wenselijk waren om deze op diverse vlakken te herwaarderen.
De eerste technisch-economische studie omtrent het project Seine-Schelde in Vlaanderen, werd eind vorige eeuw uitgevoerd. Uit de multi-criteria-analyse op het einde van de studie bleek dat een bescheiden ingreep op de Leie, met behoud van de huidige waterlijn en enkel een verdieping met één meter, het beste en meest milieuvriendelijke alternatief was.
Al spoedig kwam men tot het besef dat nader onderzoek geboden was om na te gaan of naar aanleiding van de werken voor dit binnenvaartproject ook geen andere ingrepen binnen de Leievallei wenselijk waren om deze te herwaarderen, meer bepaald op het vlak van zoetwaterbeheer, natuur, ruimtelijke kwaliteit, recreatie en historisch erfgoed. Hiermee werd aan het luik binnenvaart ook een luik rivierherstel toegevoegd.

Methodiek

Er werd gekozen voor de methodiek van 'Geïntegreerd Gebiedsgericht Beleid', waarbij een brede waaier van stakeholders werd betrokken. Als stuurgroep werd gekozen voor het ambtelijk overlegorgaan van het Leiebekkencomité en als klankbordgroep voor de plenaire vergadering van dit comité.
Er werden werkgroepen opgericht rond de thema's profiel en oevers, Leiemeanders en rond specieberging. Een projectbureau met de vertegenwoordigers van de waterwegenadministratie en de studiebureaus stond in voor de dagelijkse leiding. De betrokken steden, gemeenten en provincies, de Vlaamse administraties en het middenveld werden geraadpleegd om een 'Geïntegreerd Strategisch Plan' Seine - Schelde op te stellen.
Naast de werken voor het luik binnenvaart was daarin een groot aantal ideeën omtrent initiatieven tot herwaardering van de Leievallei opgenomen. Binnen dit strategisch plan vormde het bouwen van nieuwe oeververdegigingen op de Leie een belangrijk onderdeel. Dankzij een natuurvriendelijke aanpak zorgt deze investering niet enkel voor een versteviging ten behoeve van de binnenvaart, maar tevens voor een verhoging van de ecologische waarde van de gekanaliseerde rivier. De ondiepe zone, waar toch geen scheepvaart mogelijk is, wordt hiermee beschermd tegen de golfslag van de schepen, zodat daar de specifieke rivierfauna en -flora kan gedijen. Het bouwen van nieuwe oeververdediging op de Leie tussen Wervik en Deinze is overigens op meerdere plaatsen noodzakelijk vanwege de slechte staat waarin ze verkeert.
De klassieke harde oeververdedigingen blijken hun beperkingen te hebben en aan een relatief snelle degradatie onderhevig te zijn. De aanwending van natuurtechnische milieubouw heeft ondertussen in Vlaanderen ingang gevonden. Alhoewel daarbij kan worden gegrepen naar algemene kennis met betrekking tot stabiliteit en effectiviteit, is bijkomende kennis gewenst. Voor het grootschalig project dat Seine -Schelde is, werd daarom naast de samenwerking met het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek voor wat het ecologische luik betreft, met de faculteit Ingenieurswetenschappen van de Universiteit Gent een onderzoeksprogramma voorbereid voor het aspect stabiliteit.

Subsidiëring

In juli 2007 verklaarde de Vlaamse regering zich akkoord over de samenwerking met Wallonië en Frankrijk en meer bepaald over de indiening van een gemeenschappelijk subsidiedossier in het kader van het TEN -T¹ programma van de Europese Unie. De uitvoering van het Vlaamse deel van de prioritaire sectie Deûlémont-Gent in de periode 2009-2016 werd hierbij principieel onderschreven.
Aan het Vlaamse gedeelte van het intussen goedgekeurde subsidiedossier voor de uitvoeringsperiode 2007-2013 werd een subsidiepercentage van 20% toegekend. In het subsidiedossier werd door Vlaanderen het ganse luik binnenvaart voorgesteld, dat loopt tot het jaar 2016. Dit binnenvaartluik werd aangevuld met de in die periode geplande werken van het luik rivierherstel die rechtstreeks aan de gekanaliseerde Leie zijn verbonden, meer bepaald het bouwen van natuurvriendelijke oevers, met integratie van parallel liggende oude beddingen van de rivier, aansluitingsconstructies ter hoogte van de oude dwarsliggende riviermeanders en vispassages aan de sluizen en stuwen.
De investering in het Vlaamse gedeelte van Seine-Schelde bedraagt 240 mln euro voor de periode 2009-2016, terwijl tussen 2001 en 2009 reeds ongeveer 40 mln euro zal zijn geïnvesteerd voor de bouw van de tweede sluis van Evergem en alle werken aan de containerterminal van Wielsbeke en diens ontsluiting voor scheepvaart met drie lagen containers.

Wil u meer weten over het project Seine-Schelde, klik dan hier.

Koen Heinen, redacteur bij De Lloyd
Met dank aan Tom Vermijlen, Waterwegen en Zeekanaal NV

Reacties op de nieuwsbrief en/of voorstellen voor artikels zijn welkom op: