BrusSeau - Een actieonderzoek dat wetenschappers en burgers samenbrengt

Om het overstromingsrisico te verlagen
Om de vervuiling van rivieren te verminderen
Om de kosten voor waterzuivering te drukken
Om de levenskwaliteit te verbeteren
Om de biodiversiteit te versterken
Om hittepieken te temperen
Om het stedelijk landschap te verbeteren
Om van water een positieve bron te maken
en niet iets dat je zomaar mag verspillen (als een soort afval)

Iedereen heeft kennis en vaardigheden.
Daarvoor hoef je geen expert te zijn.

Het probleem: de ondoordringbare stad

Al meer dan 150 jaar wordt water uit het stadsbeeld geweerd. De rivieren verdwenen onder de grond om riolen te worden. Riolen zijn uiteraard nuttig, maar in combinatie met de verhoogde ondoordringbaarheid van de bodem leiden ze tot meer overstromingen, vuilere rivieren en moet water dat eerst proper was toch gezuiverd worden, wat alsmaar duurder wordt.
In Jette en in de vallei van de Molenbeek heeft Leefmilieu Brussel al heel wat moeite gedaan om de Molenbeek terug in openlucht te laten stromen. In de vallei zijn verschillende stormbekkens in gebruik genomen. Stroomafwaarts komt er nog een stormbekken.
Maar er blijven nog veel problemen over: overstromingen, ondergelopen kelders, enz.

De oplossingen: de Nieuwe Stadsrivieren en de Watereilanden

Om die gevolgen van de ondoordringbare bodem en die complete waterafvoer richting riolen tegen te gaan, wil men een aantal voorzieningen in het landschap introduceren zodat het water in de bodem kan sijpelen, dat het verdampt, dat het wordt vertraagd en vooral dat het op zoveel mogelijk manieren hergebruikt kan worden. Regenwater moet gezien worden als een natuurlijke bron en niet als afval dat in de riolen moet terechtkomen. We kunnen bijvoorbeeld waterreservoirs bouwen of terug in gebruik nemen, vijvers aanleggen, meer groen planten, enz. Het geheel van die installaties tussen privéterreinen, wegen, publieke ruimtes, enz. ... noemen we de Nieuwe Stadsrivieren (NSR). Als ze toegepast worden in de gemeenschappelijke binnentuinen van huizenblokken spreken we van Watereilanden.

De voordelen: een betere levenskwaliteit

Bovenop het verminderde risico op overstromingen en het terugdringen van de riviervervuiling en de zuivering van proper water, brengen de Nieuwe Stadsrivieren en Watereilanden nog heel wat andere voordelen met zich mee. De biodiversiteit krijgt meer kansen, het stadslandschap kan erop vooruit gaan, hitteperiodes hebben minder impact, enz.
Bovendien genereert de aanleg en het onderhoud van de Nieuwe Stadsrivieren extra werkgelegenheid.

De vragen: het water in de vallei begrijpen

Om tot een analyse en diagnose van de problemen te komen en op zoek te gaan naar oplossingen moeten heel wat vragen beantwoord worden. Naar waar stroomt het regenwater af? Waarom overstroomt de ene plaats en niet de andere? In hoeverre veroorzaakt de ondoordringbaarheid van de bodem aan de top van de vallei overstromingen in de lager gelegen delen? Wat is de geschiedenis van het water in onze vallei? Wat kunnen wij als inwoners, watergebruikers, hydrologen, architecten, geschiedkundigen, enz. doen om aan die problemen het hoofd te bieden? Welke transformaties zijn nodig om water te kunnen ervaren als een voordeel en een weldaad, als een rijkdom die we moeten koesteren en niet als een oorzaak van problemen?

De doelstellingen:
het stadslandschap transformeren

Het is de bedoeling om een aantal haalbare voorstellen uit te werken voor veranderingen in openbare ruimtes, hoven en tuinen:

• hier een ton om het water dat van de daken loopt op te vangen
• daar een vijvertje om het regenwater te verzamelen zodat het niet wegstroomt in de straten
• ginder aanpassingen aan de weg of in een park zodat het water in de bodem kan doorsijpelen of verdampen
• enz.

De methodes: diverse benaderingen en hulpmiddelen

We stellen verschillende benaderingen voor zoals:

• ontmoetingsmomenten en uitwisselingen rond het thema water en overstromingen;
• wandelingen om de vallei van de Molenbeek in Jette te verkennen, om herinneringen en kennis te delen over het water in de vallei, om de problemen te identificeren en oplossingen te bedenken;
• workshops om de geobserveerde problemen en de voorgestelde oplossingen in kaart te brengen;
• workshops over het gebruik van hulpmiddelen om bv. de vochtigheid te meten of het waterpeil in de leidingen;
• workshops om projecten te ontwikkelen en te realiseren op de binnentuinen van huizenblokken
• ontmoetingen met de lokale en regionale overheden om projecten voor te stellen zodat ze kunnen worden uitgevoerd;
• enz.

De samenwerking: gezamenlijke kennis

Om antwoorden te vinden op de eerder gestelde vragen, is er nood aan mensen die Jette kennen, er vaak komen, er wonen of ervan houden. Inwoners en experts zullen hun theoretische en praktische kennis samenbrengen om diagnoses te stellen en de meeste geschikte oplossingen te zoeken.

Levende laboratoria:
de watergemeenschappen
Om de vragen te behandelen, stellen we voor om samen met u gemeenschappen te vormen van inwoners van de hoger- en lagergelegen delen van de gemeente in een solidaire vallei.
Samen zullen we de resultaten bespreken
van het gezamenlijk onderzoek.

Aan wie is deze oproep tot samenwerking gericht?

Iedereen is welkom! Zij die de overstromingen persoonlijk meemaken of zij die solidair willen zijn. Er is geen specifieke voorkennis vereist. We zoeken vooral mensen die in één van de watergemeenschappen van Jette wonen of werken:

• op de noordelijke helling van de Molenbeekvallei
• op de zuidelijke helling van de Molenbeekvallei

Eigenlijk neem je deel à la carte

Iedereen zal kunnen meedoen naargelang zijn interesses, zijn vrije tijd, enz.

• Watergemeenschappen - ongeveer één of twee keer per jaar samenkomen om de balans op te maken van het project en zijn vooruitgang, de diagnoses, de voorgestelde oplossingen, enz., en soms ook om te overleggen met de overheden.
• De Nieuwe Stadsrivieren - in een periode van ongeveer 8 maanden worden 3 samenkomsten voorzien per Nieuwe Stadsrivier.
• De Watereilanden - ongeveer 3 à 4 vergaderingen in 2 jaar.
• 'WaterCitySense' meetapparatuur - we zullen bv. aan sommige bewoners voorstellen om meetapparatuur of waterreservoirs bij hen in de tuin te zetten.

Duur van het project en activiteitenkalender

Het project zal ongeveer 3 jaar duren. De kalender is een voorlopige richtlijn.
Algemene voorstelling in Jette in maart-april 2017
De samenstelling van de Watergemeenschap in mei 2017
Analyse van Nieuwe Stadsrivieren in 2018-2019
Analyse van de Watereilanden idem
Eerste diagnoses in 2018
Voorstelling van oplossingen in 2019

Het kernteam van BruSEau

Het team is heel divers. Het is samengesteld uit verenigingen die het water in de stad willen herwaarderen, inclusief de rol van de inwoners in dat verhaal (de Staten Generaal van het Water in Brussel), hydrologen, architecten en sociale wetenschappers (VUB en ULB), architectenbureaus (Latitude, Arkipel) en specialisten in hydrologische meetapparatuur (Ecotechnic).

De financiering van dit onderzoek

Dit studie- en onderzoeksproject wordt ondersteund in het kader van de oproep voor het project 'Co-create - Living Labs' dat in het leven werd geroepen door Innoviris, het Brussels Instituut voor Onderzoek en Innovatie.


Meer weten? Contacteer ons via mail.
Bron: http://www.egeb-sgwb.be/article323.html