Beheerplannen om op termijn de goede toestand van de watervoorraden te verzekeren

Schelde in Doornik

Het Waalse gewest kon een maatregelenprogramma, aangepast aan de lokale behoeften, uitwerken aan de hand van de analyse van de kwaliteit van het grondwater en de oppervlaktewateren en van de identificatie van de verschillende soorten van belasting op de watervoorraden door de mens. Acties en maatregelen zoals het opvangen en zuiveren van stedelijk afvalwater, het ontwikkelen van autonome zuivering, het bestrijden van vervuiling door industrie en landbouw, het verantwoord pesticidegebruik, waterloopherstel, het grondwater beschermen, … zullen Wallonië in staat stellen om op termijn de goede toestand van de watervoorraden te verzekeren. Dit maatregelenprogramma is de kern van de ontwerp-beheerplannen die voor het Waalse gedeelte van vier internationale stroomgebiedsdistricten (ISGD) werden opgemaakt in het kader van de Europese Kaderrichtlijn Water. Die plannen worden tot en met 18 januari 2013 aan openbaar onderzoek onderworpen.


Wat is de kwaliteit van de Waalse wateren van het Scheldestroomgebied?

Orne in Chastre Het Scheldedistrict (3.775,68 km²) is één van de 4 internationale stroomgebieden in Wallonië en telt 79 oppervlaktewaterlichamen verdeeld over vijf deelstroomgebieden (Dender, Dijle-Gete, Schelde-Leie, Haine en Zenne) en onderverdeeld in drie categorieën: natuurlijke (39), sterk gewijzigde (28) en kunstmatige (12). 33 waterlichamen zijn overigens grensoverschrijdend met Vlaanderen of Frankrijk. 9 van de 10 grondwaterlichamen van het Scheldedistrict in Wallonië zijn grensoverschrijdend.

Oppervlaktewateren

De kwaliteit van de oppervlaktewaterlichamen van het Waalse gedeelte van het Scheldedistrict voor het referentiejaar 2008 is problematisch. 74 van de 79 waterlichamen halen inderdaad niet de vereiste kwaliteitsnorm. Ter vergelijking, 42% van het Waalse gedeelte van het naburige Maasstroomgebied is al van goede kwaliteit.

Dit verschil kan worden verklaard door enkele kenmerken eigen aan het internationale Scheldestroomgebied:

• Een vlak reliëf waardoor de rivieren een trage stroming hebben en de vervuiling bijgevolg net zo traag wordt afgevoerd.
• Een grote industriële activiteit.
• Landbouw gericht op intensieve teelt die meer nitraten nodig heeft.

Door deze grote kwaliteitsproblemen moet de streefdatum voor het behalen van de doelstellingen worden uitgesteld. Indien 5 waterlichamen de vereiste kwaliteit halen in 2015 (3 voor de Dijle-Gete en 2 voor de Haine) aan de hand van de in de beheerplannen voorgestelde maatregelen, zal de streefdatum voor de te behalen doelstelling voor alle andere waterlichamen worden uitgesteld tot 2021 of 2027, al naargelang van de kwaliteit ervan.



Kwaliteit van de oppervlaktewaterlichamen in 2008 (boven) en in 2015 (onder).


Grondwateren

De zeven minder diepe grondwaterlagen zijn sterk bevuild door de nitraten en pesticides en halen de vooropgestelde kwaliteitsnorm dus niet. De diepere grondwaterlagen echter (in totaal drie: kalklagen in de streek van Doornik; gespannen krijt in Brabant; Sokkel van Brabant) zijn van goede kwaliteit. De resultaten voor 2008 van de toezichtprogramma's tonen aan dat 7 grondwaterlichamen op 10 momenteel van slechte kwaliteit zijn, waarvan 6 op chemisch vlak en één op kwantitatief vlak. Als gevolg van de toepassing van het eerste maatregelenprogramma zullen 5 van die 10 grondwaterlichamen in 2015 een goede toestand bereiken. Voor vijf ervan zal de streefdatum moeten worden uitgesteld (2 van goede kwaliteit in 2021 en 3 in 2027).



Kwaliteit van de grondwaterlichamen in 2008 (boven) en in 2015 (onder).


Een maatregelenprogramma aangepast aan de lokale noden

Om de kwaliteit van de waterlichamen te verbeteren, om de watervoorraden en het watergebruik te beschermen, moeten diverse maatregelen genomen - en uitgevoerd - worden. Deze maatregelen zijn voornamelijk verbonden met huishoudelijke, industriële, stedelijke of landbouwactiviteiten en zijn opgenomen in een programma met onderstaande hoofdlijnen en kernmaatregelen:

Diffuse vervuiling bestrijden

• beschermingszones bepalen langs de waterlopen;
• toegang van het vee tot de waterweg verbieden;
• de controles opdrijven;
• de vervuiling door pesticides verminderen.

De rechtstreekse (punt)lozingen van polluenten verminderen

• stedelijk afvalwater opvangen en zuiveren;
• de milieuvergunningen van de industrie herzien;
• de lozingen van bepaalde polluenten die schadelijk zijn voor de gezondheid en voor het milieu progressief elimineren;
• een openbare dienst voor autonome waterzuivering bij particulieren in prioritaire zone opzetten.

Een integraal beheer van ecosystemen en hulpbronnen ontwikkelen

• de waterwinningsgebieden optimaliseren;
• de zwemwaterkwaliteit verbeteren;
• de wetlands herstellen;
• het beheer van de debietwaarden van de waterlopen optimaliseren;
• de klimaatveranderingen integreren in het beheer van de watervoorraden;
• overstromingen bestrijden.

Voldoende en kwalitatief drinkwater waarborgen

Hoewel de watervoorraden in Wallonië overvloedig zijn, moet het beheer ervan het voorwerp uitmaken van overleg met het oog op een evenwichtige verdeling van drinkwater over het volledige gewest. Een gewestelijk overzicht voor de exploitatie van de drinkwatervoorraden zal worden opgesteld om kwaliteit en kwantiteit op middellange en lange termijn te verzekeren. Samenwerkingsverbanden tussen drinkwaterproducenten en -verdelers zullen gestimuleerd worden in het economische en financiële belang van zowel hen als van de burgers. Dit zal ook leiden tot een schaalvoordeel.

De totaalkost voor het uitvoeren van het maatregelenprogramma voor het hele Scheldestroomgebiedsdistrict (Dender, Dijle-Gete, Schelde-Leie, Haine en Zenne) wordt geschat op 1,4 miljard euro, hetzij 526 miljoen euro voor het programma 2010-2015 en 924 miljoen euro voor de volgende programma's (2016-2021 en 2022-2027).


Augustin Smoos & Pierre-Nicolas Libert
Direction des Eaux de Surface, Service Public de Wallonie (SPW)
Direction générale opérationnelle Agriculture, Ressources naturelles et Environnement (DGARNE) - DGO3

Meer weten:
Documenten openbaar onderzoek >>
Maatregelenprogramma >>
De documenten zijn ook raadpleegbaar bij de Waalse gemeentelijke diensten of op de zetel van de Waalse Riviercontracten.
Neem deel aan het openbaar onderzoek en vul de online vragenlijst in >>

Terug naar de inhoudsopgave >>